Bağlantıda ben lisanı – sen lisanı Röportaj: Latife TANYERİ
Yanlış üslup yanlışsız kelamın celladıdır diyor Sadi Şirazi… Siz tabirin ve söz gücünün değeriyle ilgili neler söylemek istersiniz?
Aslında kullandığımız bağlantı maharetlerini kendimiz seçiyoruz. Bu seçimler bizim kişilik özelliklerimizden, yaşadığımız etraftan, aile ve kültürel değerlerimizden oluşuyor. Kendimizi en yeterli tabir edebilme maharetimiz ise sözel ifade gücümüz ile ortaya çıkıyor. Sözleri ne kadar gerçek kullanır ve hoş bir üslupla tabir edersek, bu biçimde hislerimizi daha âlâ aktarabiliyoruz. Tabirlerimiz bizim hislerimizi en uygun aktardığımız aracıdır. Lakin bunu yanlışsız kullanmadığımız vakit anlattığımız şeyler ne kadar değerli olursa olsun anlatım biçimi hakikat iletisi karşıdaki şahsa iletmeyecektir. Hakikat bir kelamı karşımızdaki şahsa yanlış bir üslupla anlatmak ise gerçek kelamın celladı olacaktır. Yani sözlerin gücü çok kıymetlidir. kimi vakit bağlarımızda kendimizi gereğince söz edemediğimizi düşünürüz aslında burada kendimizi nasıl söz ettiğimiz, hangi lisanı kullandığımız kıymetlidir. Gerçek bir üslup kullanarak kendimizi söz ettiğimizde münasebetlerimizdeki anlaşılamama duygusu da azalmaya başlayacaktır.
Sen lisanı nedir, özellikleri nelerdir? Kişi sen lisanı kullandığının farkına nasıl varabilir, nelere dikkat etmelidir, örneklendirerek anlatır mısınız?
Sen lisanı, karşı tarafı suçlayan ve taarruza geçmesine niye olan cümlelerden oluşur. Bu cümlelerde özne “sen” olarak kullanılır ve ikinci tekil şahıs olarak tabir edilir. Karşıdaki kişi üzerinde üstünlük kurma ve incitme eforu vardır. Kişi sen lisanını kullanırken davranışına yahut hissine değil, bireye yönelik bir tavır stantlar. Burada da karşı taraf savunmaya geçer ve sıhhatsiz bir irtibat başlar. Sen lisanının farkına varmak aslında şuurlu olmakla ve kullandığımız üslupla alakalıdır. Bağlantıda şayet daima olarak “Sen beni kırıyorsun, Sen hatalısın, Ağlamayı kes artık, Daima geç kalıyorsun gibi…” Sen merkezli cümleleri kullanıyorsak bunu kullanmamalıyız. Şayet kendimiz bu cümleleri kullandığımızın farkında değilsek karşımızdaki şahıstan yardım alabiliriz. Fakat karşımızdaki kişi de sen lisanı ile konuşuyor ve irtibatta çatışmalar pek fazla oluyorsa ve bunu fark ediyorsak en evvel kendi irtibat lisanımızın ne olduğuna sonrasındasında da karşımızdaki kişinin bize hangi bağlantı lisanı ile karşılık verdiğine bakmalıyız ve ben lisanını kullanmayı öğrenmeliyiz.
Ben lisanı nedir, örneklendirerek açıklar mısınız?
Ben lisanı, kendimizi en âlâ söz etme yolumuzdur. Burada kendimizi söz ederken özne olarak “ben” kullanılır ve birinci tekil şahıs tercih edilir. Ben lisanı karşıdaki şahısla empati yapmayı sağlar. bu biçimdece bağ kurarken suçlayıcı cümleler kullanmak yerine gerçek his ve fikirlerimizi tabir etmemizi sağlayan cümleler tercih ederiz. Ben lisanı, meseleden hayli tahlil odaklıdır. Örneğin, “Sen bana bunu yaptın! demek yerine, senin bu davranışın beni üzdü ve kendimi makus hissettim yahut Sen hiç bir söylemiş olduğini yapmıyorsun yerine söylemiş olduklerini yapmayınca ben üzülüyorum ve hayal kırıklığı yaşıyorum” denilmesi ben lisanı ve sen lisanının kullanması içindeki söz gücünü açıkça ortaya çıkartıyor. Burada sen lisanındaki yargılayıcı ve suçlayıcı telaffuz bağlantıya ziyan verirken, ben lisanında kullanılan üslupla karşıdaki kişiyi kırmadan kusurunun anlatılmaya çalışılması ve hissedilen hissin paylaşılması alakayı güçlendirir. Karşımızdaki kişi de kendini pahalı hisseder ve bizi anlamaya başlar.
Ben lisanının temelinde ne yatıyor?
Ben lisanının temelinde kullanılan lisanın değerli olduğunu düşünüyorum. Zira bizim kullandığımız lisan aslında kendimizi söz etme biçimimizdir. Bu lisanı biz doğuştan kazanmayız fakat çocukken öğrenmeye başlarız. Çocukken bastırılan, suçlanan ve daima olarak sen yaptın, sen hatalısın, sen sus üzere tabirlerin kullanılması sen lisanını öğretirken, karşı tarafa hislerimizi yansıtarak konuşmak ve empati kurmak, ben lisanının öğrenilmesini sağlar. Burada ben lisanının temelinde kullanılan hoş üslubun değeri açıkça görülür. Yani birinci başta da konuştuğumuz üzere sözlerin gücü çok kıymetli bir yere sahiptir. Bizim de kendimizi hakikat tabir edebilmemiz için bu farkındalığa sahip olmamız ve olumlu bağlantı yolunu seçmemiz gerekir.
Ben lisanını kullanmak şahsa neler katıyor? Bu beraberinde kişinin kendi hislerinin da farkına varabilmesi ve hislerinin idaresi konusunda farkındalığa imkan sağlıyor diyebilir miyiz?
Diyebiliriz. Zira ben lisanını kullanmak şahsa hislerini özgürce tabir etme gücü veriyor. Karşılıklı olarak konuşmaya ve bağlantı kurmaya imkan sağlıyor. Kişiyi düşünmeye sevk ettiği için kendi kusurlarını görmesinde de yardımcı oluyor. Ben ne düşünüyorum, ne hissediyorum ve bunu karşımdaki bireye nasıl tabir edebilirimi sorgulatıyor. bu biçimdece kişi kendi hislerinin farkına varabiliyor ve hislerini yönetebiliyor. Münasebetlerde en kıymetli sorun iletişimsizlikten kaynaklanırken, ben lisanında karşılıklı empati kurarak kurulan irtibat karşıdaki kişiyi suçlamadan, yargılamadan tanımlarken, kabul edilmeyen davranışın ise açıkça konuşulması ve şahısta yarattığı hisleri açıkça söz etmede değerli bir etkisinin olduğunu gösteriyor. Bizim de hislerimizin idaresi konusunda farkındalık kazanmamız için ben lisanını kullanmayı arttırmamız gerekir. Bunun için daima olarak pratik yaparak ve hayatımıza bunu yerleştirerek olumsuz irtibatı de azaltmış oluruz.
Ben lisanı kullanıldığı biçimde karşıdaki bireye suçluluk hissettirilebilir mi? Ben lisanının içerik olarak işe yaramadığı noktalar da var mıdır?
Tabiki hissettirebilir. Alakada yaşanan en büyük sorunlardan birisi hisleri karşımızdaki bireye yanlış tabir etmemizden kaynaklanır. Lakin bu yanlış tabir halinin yanında karşımızdaki kişinin bizim anlatmak istediğimiz şeyi nasıl anlamlandırdığı da değerlidir. Ben lisanında “niçin bu biçimde davrandığını anlamıyorum, ancak bu davranışların beni incitiyor.” denilmesi ben lisanını kullanan kişinin aslında hislerini açıkça söz etmesini sağlarken, karşı taraf açısından bu durum ben esasen daima hatalıyım, davranışlarım sana nazaran daima makûs üzere ters bir fikir ile bize geri dönüş yapabilir. Bu durumda ise ben lisanının işe yaramadığı açıkça görülür. Lakin bu durum irtibat kurmaya çalışılan kişinin meseleleri nasıl anlamlandırdığı kendi kişilik özellikleri ile bunu nasıl değerlendirdiği ile alakalı olabilir. Bu mevzu biraz daha kişilik özelliklerini de içine alan bir durum aslında. Bunun haricinde ben lisanını kullanan kişinin sert bir mizaca sahip olması, hitap formu ve ses tonu da karşı tarafa suçluluk hissi uyandırabilir ve kırıcı bir hal oluşturabilir. Bu noktada ben lisanının tesiri epey fazla görülemez. Lakin ben lisanını kullanırken yalnızca kullanılan lisana değil üsluba ve karşımızdaki kişinin karakteristik özelliklerine göre kendimizi söz etmemiz gerekmektedir.
Karşıdaki bireye, kişilik özelliklerinden yola çıkarak yapılan tenkit nelere yol açıyor? Nasıl bir yol izlenmeli?
Karşımızdaki kişi ile irtibat kurarken direkt kişilik özelliklerini ele alarak bir tenkit yaparsak bu karşı tarafı kırabilir ya da sert bir reaksiyon ile bize karşılık vermesini sağlar. halbukiki irtibat lisanını yeterli kullanmayı biliyorsak ve karşımızdaki kişinin karakteristik özellikleri bizi rahatsız ediyor ve ona bu durumu gerçek bir biçimde tabir etmek istiyorsak eleştiren, suçlayan bir lisan kullanılması uygun değildir. Sen lisanı ve ben lisanından bahsederken aslında kullanılan lisanın değerini deklare ettik fakat burada kullanılan lisanın haricinde en kıymetli noktalardan birisinin de bizim üslubumuz olduğunu açıkça görüyoruz. Karşımızdaki kişinin kişilik özelliklerinden yola çıkarak onunla kurduğumuz bağlantıda ben lisanını tercih etmekle birlikte bunu hoş bir üslupla söz edersek karşımızdaki kişi kendisini suçlamadan ya da eleştirmeden bu durumu anlamlandırmaya çalışacaktır. Bizim birinci olarak kendi hissettiğimiz duygu ve fikirlerimizin farkında olmamız, ondan sonrasında karşı tarafı anlamaya çalışarak onun hissettiği duygu ve niyetleri göz önünde bulundurarak, gerçek bir üslup ile irtibat kurmaya çalışmamız gerekir. Kendimizi yanlış tabir etmemiz hem bizim tıpkı vakitte karşı tarafın kırılmasını ve sıkıntıların artışını sağlar. Lakin bizim kullandığımız lisan ve üslup bağlantısı güçlendirir ve olumlu bir bakış açısı kazandırır.
Yanlış üslup yanlışsız kelamın celladıdır diyor Sadi Şirazi… Siz tabirin ve söz gücünün değeriyle ilgili neler söylemek istersiniz?
Aslında kullandığımız bağlantı maharetlerini kendimiz seçiyoruz. Bu seçimler bizim kişilik özelliklerimizden, yaşadığımız etraftan, aile ve kültürel değerlerimizden oluşuyor. Kendimizi en yeterli tabir edebilme maharetimiz ise sözel ifade gücümüz ile ortaya çıkıyor. Sözleri ne kadar gerçek kullanır ve hoş bir üslupla tabir edersek, bu biçimde hislerimizi daha âlâ aktarabiliyoruz. Tabirlerimiz bizim hislerimizi en uygun aktardığımız aracıdır. Lakin bunu yanlışsız kullanmadığımız vakit anlattığımız şeyler ne kadar değerli olursa olsun anlatım biçimi hakikat iletisi karşıdaki şahsa iletmeyecektir. Hakikat bir kelamı karşımızdaki şahsa yanlış bir üslupla anlatmak ise gerçek kelamın celladı olacaktır. Yani sözlerin gücü çok kıymetlidir. kimi vakit bağlarımızda kendimizi gereğince söz edemediğimizi düşünürüz aslında burada kendimizi nasıl söz ettiğimiz, hangi lisanı kullandığımız kıymetlidir. Gerçek bir üslup kullanarak kendimizi söz ettiğimizde münasebetlerimizdeki anlaşılamama duygusu da azalmaya başlayacaktır.
Sen lisanı nedir, özellikleri nelerdir? Kişi sen lisanı kullandığının farkına nasıl varabilir, nelere dikkat etmelidir, örneklendirerek anlatır mısınız?
Sen lisanı, karşı tarafı suçlayan ve taarruza geçmesine niye olan cümlelerden oluşur. Bu cümlelerde özne “sen” olarak kullanılır ve ikinci tekil şahıs olarak tabir edilir. Karşıdaki kişi üzerinde üstünlük kurma ve incitme eforu vardır. Kişi sen lisanını kullanırken davranışına yahut hissine değil, bireye yönelik bir tavır stantlar. Burada da karşı taraf savunmaya geçer ve sıhhatsiz bir irtibat başlar. Sen lisanının farkına varmak aslında şuurlu olmakla ve kullandığımız üslupla alakalıdır. Bağlantıda şayet daima olarak “Sen beni kırıyorsun, Sen hatalısın, Ağlamayı kes artık, Daima geç kalıyorsun gibi…” Sen merkezli cümleleri kullanıyorsak bunu kullanmamalıyız. Şayet kendimiz bu cümleleri kullandığımızın farkında değilsek karşımızdaki şahıstan yardım alabiliriz. Fakat karşımızdaki kişi de sen lisanı ile konuşuyor ve irtibatta çatışmalar pek fazla oluyorsa ve bunu fark ediyorsak en evvel kendi irtibat lisanımızın ne olduğuna sonrasındasında da karşımızdaki kişinin bize hangi bağlantı lisanı ile karşılık verdiğine bakmalıyız ve ben lisanını kullanmayı öğrenmeliyiz.
Ben lisanı nedir, örneklendirerek açıklar mısınız?
Ben lisanı, kendimizi en âlâ söz etme yolumuzdur. Burada kendimizi söz ederken özne olarak “ben” kullanılır ve birinci tekil şahıs tercih edilir. Ben lisanı karşıdaki şahısla empati yapmayı sağlar. bu biçimdece bağ kurarken suçlayıcı cümleler kullanmak yerine gerçek his ve fikirlerimizi tabir etmemizi sağlayan cümleler tercih ederiz. Ben lisanı, meseleden hayli tahlil odaklıdır. Örneğin, “Sen bana bunu yaptın! demek yerine, senin bu davranışın beni üzdü ve kendimi makus hissettim yahut Sen hiç bir söylemiş olduğini yapmıyorsun yerine söylemiş olduklerini yapmayınca ben üzülüyorum ve hayal kırıklığı yaşıyorum” denilmesi ben lisanı ve sen lisanının kullanması içindeki söz gücünü açıkça ortaya çıkartıyor. Burada sen lisanındaki yargılayıcı ve suçlayıcı telaffuz bağlantıya ziyan verirken, ben lisanında kullanılan üslupla karşıdaki kişiyi kırmadan kusurunun anlatılmaya çalışılması ve hissedilen hissin paylaşılması alakayı güçlendirir. Karşımızdaki kişi de kendini pahalı hisseder ve bizi anlamaya başlar.
Ben lisanının temelinde ne yatıyor?
Ben lisanının temelinde kullanılan lisanın değerli olduğunu düşünüyorum. Zira bizim kullandığımız lisan aslında kendimizi söz etme biçimimizdir. Bu lisanı biz doğuştan kazanmayız fakat çocukken öğrenmeye başlarız. Çocukken bastırılan, suçlanan ve daima olarak sen yaptın, sen hatalısın, sen sus üzere tabirlerin kullanılması sen lisanını öğretirken, karşı tarafa hislerimizi yansıtarak konuşmak ve empati kurmak, ben lisanının öğrenilmesini sağlar. Burada ben lisanının temelinde kullanılan hoş üslubun değeri açıkça görülür. Yani birinci başta da konuştuğumuz üzere sözlerin gücü çok kıymetli bir yere sahiptir. Bizim de kendimizi hakikat tabir edebilmemiz için bu farkındalığa sahip olmamız ve olumlu bağlantı yolunu seçmemiz gerekir.
Ben lisanını kullanmak şahsa neler katıyor? Bu beraberinde kişinin kendi hislerinin da farkına varabilmesi ve hislerinin idaresi konusunda farkındalığa imkan sağlıyor diyebilir miyiz?
Diyebiliriz. Zira ben lisanını kullanmak şahsa hislerini özgürce tabir etme gücü veriyor. Karşılıklı olarak konuşmaya ve bağlantı kurmaya imkan sağlıyor. Kişiyi düşünmeye sevk ettiği için kendi kusurlarını görmesinde de yardımcı oluyor. Ben ne düşünüyorum, ne hissediyorum ve bunu karşımdaki bireye nasıl tabir edebilirimi sorgulatıyor. bu biçimdece kişi kendi hislerinin farkına varabiliyor ve hislerini yönetebiliyor. Münasebetlerde en kıymetli sorun iletişimsizlikten kaynaklanırken, ben lisanında karşılıklı empati kurarak kurulan irtibat karşıdaki kişiyi suçlamadan, yargılamadan tanımlarken, kabul edilmeyen davranışın ise açıkça konuşulması ve şahısta yarattığı hisleri açıkça söz etmede değerli bir etkisinin olduğunu gösteriyor. Bizim de hislerimizin idaresi konusunda farkındalık kazanmamız için ben lisanını kullanmayı arttırmamız gerekir. Bunun için daima olarak pratik yaparak ve hayatımıza bunu yerleştirerek olumsuz irtibatı de azaltmış oluruz.
Ben lisanı kullanıldığı biçimde karşıdaki bireye suçluluk hissettirilebilir mi? Ben lisanının içerik olarak işe yaramadığı noktalar da var mıdır?
Tabiki hissettirebilir. Alakada yaşanan en büyük sorunlardan birisi hisleri karşımızdaki bireye yanlış tabir etmemizden kaynaklanır. Lakin bu yanlış tabir halinin yanında karşımızdaki kişinin bizim anlatmak istediğimiz şeyi nasıl anlamlandırdığı da değerlidir. Ben lisanında “niçin bu biçimde davrandığını anlamıyorum, ancak bu davranışların beni incitiyor.” denilmesi ben lisanını kullanan kişinin aslında hislerini açıkça söz etmesini sağlarken, karşı taraf açısından bu durum ben esasen daima hatalıyım, davranışlarım sana nazaran daima makûs üzere ters bir fikir ile bize geri dönüş yapabilir. Bu durumda ise ben lisanının işe yaramadığı açıkça görülür. Lakin bu durum irtibat kurmaya çalışılan kişinin meseleleri nasıl anlamlandırdığı kendi kişilik özellikleri ile bunu nasıl değerlendirdiği ile alakalı olabilir. Bu mevzu biraz daha kişilik özelliklerini de içine alan bir durum aslında. Bunun haricinde ben lisanını kullanan kişinin sert bir mizaca sahip olması, hitap formu ve ses tonu da karşı tarafa suçluluk hissi uyandırabilir ve kırıcı bir hal oluşturabilir. Bu noktada ben lisanının tesiri epey fazla görülemez. Lakin ben lisanını kullanırken yalnızca kullanılan lisana değil üsluba ve karşımızdaki kişinin karakteristik özelliklerine göre kendimizi söz etmemiz gerekmektedir.
Karşıdaki bireye, kişilik özelliklerinden yola çıkarak yapılan tenkit nelere yol açıyor? Nasıl bir yol izlenmeli?
Karşımızdaki kişi ile irtibat kurarken direkt kişilik özelliklerini ele alarak bir tenkit yaparsak bu karşı tarafı kırabilir ya da sert bir reaksiyon ile bize karşılık vermesini sağlar. halbukiki irtibat lisanını yeterli kullanmayı biliyorsak ve karşımızdaki kişinin karakteristik özellikleri bizi rahatsız ediyor ve ona bu durumu gerçek bir biçimde tabir etmek istiyorsak eleştiren, suçlayan bir lisan kullanılması uygun değildir. Sen lisanı ve ben lisanından bahsederken aslında kullanılan lisanın değerini deklare ettik fakat burada kullanılan lisanın haricinde en kıymetli noktalardan birisinin de bizim üslubumuz olduğunu açıkça görüyoruz. Karşımızdaki kişinin kişilik özelliklerinden yola çıkarak onunla kurduğumuz bağlantıda ben lisanını tercih etmekle birlikte bunu hoş bir üslupla söz edersek karşımızdaki kişi kendisini suçlamadan ya da eleştirmeden bu durumu anlamlandırmaya çalışacaktır. Bizim birinci olarak kendi hissettiğimiz duygu ve fikirlerimizin farkında olmamız, ondan sonrasında karşı tarafı anlamaya çalışarak onun hissettiği duygu ve niyetleri göz önünde bulundurarak, gerçek bir üslup ile irtibat kurmaya çalışmamız gerekir. Kendimizi yanlış tabir etmemiz hem bizim tıpkı vakitte karşı tarafın kırılmasını ve sıkıntıların artışını sağlar. Lakin bizim kullandığımız lisan ve üslup bağlantısı güçlendirir ve olumlu bir bakış açısı kazandırır.