Benlik durumları – içsel benlikler ile çalışmak “Ego Durumları”, insan kişiliğinin karmaşıklığı, zenginliği, iç tansiyonları ve çelişkileri ve beraberinde ruhun yaralı bölgeleri hakkında net bir fikre sahip olmak için pratikte kendini kanıtlamış bir modeldir. Ego durumları, İngilizce “ego states” olarak geçmektedir. Türkçe tam karşılığı ise “Benlik Durumları”dır. Ego states terimi, Nazi Almanya’sının Nasyonal Sosyalistlerinden kaçarken ABD’ye göç eden Alman asıllı bir psikanalist olan, Paul Federn’e kadar uzanmaktadır. Federn, “Ich-Zusatende”den (Almanca: Ich = Ben, Zustaende = Durumları/Benlik Durumları) kavramlarını ortaya ortan birinci kişidir. sonrasındasında bu kavramlar, diğerleri tarafınca ele alınmıştır. Ego State’in bir terapi ekolü haline gelmesi ise Helen ve John Watkins öncülüğünde gelişmiştir.
Bu çeşit içsel (benlik) kesimleri ile çalışan çeşitli yaklaşımlar vardır. Örneğin; Transanksiyonel Tahlil (Berne), Davranış Terapisinden gelen Şema Terapisi (Young) yahut Focusing Terapisinde de kullanılan “içsel çocuk çalışması” üzere. hem de Roberto Assagiaoli’nin Psikosentez’inde de içsel benlik durumları ile “parça çalışması” olarak kullanılmaktadır.
Ego State Terapisi, travma daha sonrası gerilim bozukluğunda (travma terapisinde), travmanın kompleks biçimlerinde, disosiyatif bozukluklarda – bilhassa disosiyatif kimlik bozukluğunda- Borderline ve başka kişilik gelişim bozukluklarının terapisinde tesirli olduğu kanıtlanmıştır.
Ego State Terapisi, hem de danışanların hayat kıssalarını anlamak için pahalı bir aracı temsil etmektedir.
Ego State Terapisi’nde benlik durumları ile çalışmanın birtakım avantajları şunlardır:
Tarihsel olarak Ego State Terapisi (Ego Durumları Terapisi / Benlik Durumları Terapisi)
Fransız psikiyatrist ve psikoterapist Pierre Janet, travma geçirmiş insanları araştırmıştır. Janet’in çalışmaları Freud, Adler ve Jung‘un teorilerinin ana kaynağı olarak kabul edilmektedir.
Psikolojik modül modeli fikri, yani bir beşerde farklı iç kesimlerin var iseyımı, 1923’te Sigmund Freud tarafınca formüle edilmiştir.
Psikanalizin kurucusu, herkesin ortasında üç farklı kesimi olduğu kavramını öne sürmüştür: birbirleriyle olan bağlantılarından epeyce çeşitli içsel ruhsal çatışmalar doğabilecek süper ego (Über-Ich), ego (Ich) ve id (Es).
Sigmund Freud’un meslektaşı ve öğrencisi olan Paul Federn ise, egonun iç kısımları için “ego durumları (Ego States)” terimini kullanan birinci kişidir.
Federn ego durumlarının, çocuklukta ortaya çıktıklarını, az ya da fazlaca birbirlerinden farklı olarak bir ortada var olduklarını ve istikrarlı ya da istikrarsız bir iç-psişik dinamik oluşturduklarını açıklamıştır.
bir daha Freud’un öğrencisi olan Eric Berne, 1961’de psikoterapötik bir formül olarak Transaksiyonel Tahlil (TA) kuramını geliştirmiştir. Berne kuramında, “Ebeveyn-Ego-Durumu” (Parent-Ego-State), “Yetişkin-Ego-Durumu” (Adult-Ego-State) ve “Çocuk-Ego-Durumu” (Child-Ego-State) kavramlarını tanımlamıştır. (Berne kimi uzmanlar tarafınca Ego State terapi modelinin öncüsü olarak da görülmektedir)
bir daha tıpkı biçimde C.G Jung, insan benliğinin tabiatına ait gözlemlerinden yola çıkarak, epey merkezli kişilik modeli olarak görülebilecek “Komplextheorie“sini geliştirmiştir. John ve Helen Watkins‘in Ego State Terapi modeli teorisinin temelleri, bilhassa Jung’un Komplex teorisine ve Paul Federn’in iki güç teorisine dayanmaktadır.
Ego State Terapisi’nin gelişimsel süreci ve Psikoterapi topluluğunda yaygınlaşması
Ego State Terapi, 1970’lerde Amerikalı John ve Helen Watkins tarafınca hipnoanalitik bir terapi yöntemi olarak geliştirilmiştir. (Analitik Hipnoz)
Helen Watkins (1921-2002), Josef Wagner ve Anna Maria Wagner’in kızı olarak Almanya’nın Augsburg kentinde, Helyanthe Maria Wagner ismiyle dünyaya gelmiştir.
Babası, Watkins doğmadan evvel vefat etmiştir. Babasının vefatından daha sonra annesiyle bir arada büyükanne ve büyükbabasıyla birlikte hayatıştır.
26 Haziran 1930’da, Helen Watkins ilkokul devrindeyken annesiyle birlikte New York’a Amerika Birleşik Devletleri’ne göç etmiştir.
Amerika Pittsburgh’da köprü mühendisi olan amcaları ve teyzeleriyle bir arada bir periyot hayatışlardır.
Helen Watkins, lisans derecesini aldığı Pennsylvania Eyalet Üniversitesi’nden mezun olmuş, yüksek lisansını Denver Üniversitesi’nde yapmıştır.
yaşamında üç evlilik yapan Watkins, birinci vakit içinderda 1943’te vefat eden Robert Verner ile evlenmiştir. çabucak sonrasında iki çocuğunun babası Richard Huth ile evlenmiştir.
Watkins, otuz yılı aşkın bir müddetdir Montana Üniversitesi Danışmanlık Merkezi’nde (University of Montana Counseling Center) psikologluk vazifesi yapmıştır.
sonrasındasında 1971’de psikolog olan, John Goodrich Watkins ile evlenmiştir.
Çift birinci kere 1979’da Ego State Terapisi çalışmalarını yayınlamışlardır. Günümüzde Ego State terapisi, uygulayıcıları tarafınca daima olarak geliştirilmekte ve bugün dünya çapında tanınmaktadır.
Ego State terapisi, yaklaşık 30 yıldır Almanya’da yayılmakta ve kendini kabul ettirmektedir. Kendiminde dahil olduğum Alman Ego State Terapi Çalışma Kümesine bakılırsa, bugün Almanya’da travma çalışmalarında en yaygın terapi modeli olarak görülmektedir.
Günümüzde Almanya’da yirmiden çok enstitüde, Ego State Therapy International (ESTI) müfredatına uygun olarak Ego State terapi eğitimi verilmektedir.
Ego State terapisi’nin dünyada yaygınlaştırılmasında kıymetli ilerlemeler, John ve Helen Watkins’in öğrencileri olan, Gordon Emmerson, Claire Frederick, Maggie Phillips, Woltemade Hartman ve Kai Fritzsche‘nin katkılarıyla sağlanmıştır.
Günümüzde Ego State terapisi, travma ile bağlantılı bozuklukların tedavisi alanında çoğunlukla kullanılmaktadır. Fakat Ego State terapisi, travma harici tüm başka alanlarda da kullanılabilmektedir. Ego State terapisi özellikle tüm terapötik seçenekler tükendiğinde ve başka terapilerin hiç bir işe yaramadığı durumlarda kimi vakit son talih olarak kabul edilmektedir.
Ego-durum modelinin temel var iseyımları
John ve Helen Watkins, herkesin kişiliğini ruhsal modüllerden oluşan ve “Ego Durumlar (Ego State)” olarak isimlendirilen bir bütün olarak ele alır. Kişi ego durumlarının farkında olabilir ya da değildir.
Gordon Emmerson, herkesin ortalama 5-15 ego durumuna sahip olduğunu ve bunların tümünün -mesela olağan bir günlük hafta içerisinde- etkinleştirilebileceğini ve ömür biçimimizi etkileyebileceğini var iseyar. Yani farklı vakit içinderda, duruma bağlı olarak, fonksiyonlarına bakılırsa farklı davranan farklı ego durumları aktive olmaktadır.
Ego durumları, sağlıklı bir psişeye (ruhsal yapıya) sahip her beşere aittirler ve dinamiklerinin hiç bir biçimde patolojik semptomlar üretmesine gerek yoktur.
Örneğin: Tutkulu bir bayan balerin dans ettiğinde, o anda “dansçı” dır. Buna uygun bir ruh halindedir, muhtemelen bir akış hissi, tahminen bir hafifçelik hissi algılar. Tahminen de “Dans ettiğimde özgürüm” yahut “Dans ediyorum ve dünyayla ünite, bütünüm ve mutluyum” üzere bilişsel var iseyımlar da bu durumla irtibatlıdır.
Bu hisler, fikirler, duyumlar ve muhtemelen muhakkak davranışlar, bu örnekte muhakkak bir kaynağı (resource) temsil eden Ego State “Dansçı”ya aittir. Her Ego State kişiseldir, bir biyografiye dayanır ve kendi tecrübe alanına sahiptir.
Bale dersinde “dansçı” Ego State artık faal ise “kızı (Annesinin kızı)” (kendi özel davranış ve tecrübe sistemi ile) “duraklatır” ve etkinleştirilmez. Tüm Ego State’ler birbirlerini algılayabilirler, bu biçimdece neler olduğunu bilirler.
aynı vakitte, Ego State modeline göre, mesela, gerilimli bir imtihan durumunda telaşlı bir biçimde gergin bir EgoState’i aktive olan bir kişinin, rahat bir durumdaki öbür bir EgoState’i zorlukla hatırlayabildiği fenomenler de gözlemlenmiştir.
Örnek vermek gerekirse, bahçede huzur içerisinde üzere güzel bir ortamda birkaç gün evvel imtihanına çalışırken etkin olan öteki ego state ile travmatik hayat tecrübelerinden dolayı dissosiyatif semptomları olan bireyler için, Ego State modelinde, bir yahut daha fazla Ego State etkin hale gelebilmektedir. Kişi öteki bir Ego State’e geçiş yaptığında bu dissosiyasyon vaktindeki aktive olan Ego durumlarını hatırlamayabilmektedir.
EgoState Terapisinde Hipnoterapötik Teknikler
Ego State terapisi, hipnoterapötik tekniklerin temel bir ögesi temsil ettiği bağımsız, yaratıcı, eklektik ve yenilikçi terapi biçimine yönelik bir psikoterapi ekolüdür.
Ego State Terapisi kimi uzmanlar tarafınca hipnoanalitik terapinin (analitik hipnoz) devamı olarak da kabul edilir. Hipnoterapinin biroldukça farklı bozukluk için aktifliği, bilhassa ağrı, anksiyete, kişilik bozukluklarında ve davranış bozukluklarının tedavisinde biroldukça meta-analiz çalışması ile kanıtlanmıştır.
Ego State terapistleri, EgoState terapisinin hipnoz ve trans fenomenlerinin olmadan kullanmanın işe yaramadığını tabir etmektedir. Öbür taraftan Güney Afrika’da yapılan bir araştırma da ise, Ego State terapisinin hipnoz ögeleri olmadan da başarılı bir biçimde gerçekleştirilebileceği kararına varılmıştır (Da Silva, 2012). şahsi tecrübem, terapistin profesyonel geçmişine ve hipnoza şahsi yaklaşımına bağlı olarak, Ego State terapisinde az ya da epey trans ögelerinin kullanılmasından yanadır.
Hipnoz ve hipnoterapi yerine trans durumlarının kullanması, Ego State çalışmalarında çok aktiftir. Lakin trans durumlarının hipnoterapötik yollar ile uygulanması gerekmemektedir. Hipnoterapi prosedüründe direkt yönlendirmeler ile çalışılmaktadır. Bunun yerine Focusing terapisinde kullanılan trans durumları ile çalışmayı ve Focusing Terapi temel terapötik duruşunu Ego State terapisine entegre ederek uygulamayı daha aktif bulmaktayım.
Ego State Terapisi üzerine yapılan bilimsel araştırma ve çalışmalar nelerdir?
Amerika’da Washington State Üniversitesi‘nde Ego State terapisi üzerine Alman asıllı Amerikalı Prof. Dr. Arreed Franz Barabasz tarafınca bilimsel araştırmalar yürütülmüştür.
Yapılan çalışmalarda travma anıları, Ego State terapi müdahalesi ile aktive edilmiş ve trans durumunda abreaktif bir tesir yaratmak için terapötik olarak yönlendirilen bu transta bir daha yaşatılmıştır. Ego State terapi yardımıyla travmatik malzemenin daha yüksek entegrasyonu sağlanmıştır. Çalışma kararında, akut gerilim tepkileri üzere travma daha sonrası semptomlar kıymetli ölçüde azaltılabildiği gözlemlenmiştir. Terapinin etkisinin, tedaviden 18 hafta daha sonra hala saptanabilir durumda olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıyeten “TSSB’da Ego State Terapisi’nin Aktifliği: Travma Tahlili, Depresyon ve Anksiyete” isimli çalışmada da misal bir sonuç elde edilmiştir.
Tedaviden üç ay daha sonra bile ego State terapisi’nin, TSSB’de meydana gelen depresyon ve anksiyete bozukluklarında semptomların şiddetini azaltmak için tesirli bir sistem olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır (Araştırma hakkında daha ayrıntılı bilgiye ulaşamak için “Barabasz & al., 2013”).
Ayrıca son senelerda Amerikan Klinik Hipnoz Dergisi’nde (American Journal of Clinical Hypnosis) Ego State Terapi üzerine yüzlerce bilimsel makaleler yayınlanmıştır. Araştırmalarda, Ego State terapisi ile travma daha sonrası yahut dissosiyatif bozuklukları olan şahısların iç ve dış hudutlarını tanımalarına ve kendi hudutlarını güçlendirmelerine yardımcı olunabildiği ortaya çıkmıştır. Ayrıyeten narsistik kişilik bozukluğu olan hastaların, yalnızca bir yıl süren Ego State terapisi ile değerli ölçüde gelişme kaydettikleri gözlemlenmiştir.
Ayrıca Güney Afrika’da dissosiyatif bozukluğu olan yetişkin hastalar üzerinde sistematik, nitel bir fenomenolojik çalışma yapılmıştır (Fritz & da Silva, 2012) Araştırma sonuçları, Ego State terapisinin, hastaya mahsus uyarlanabilen ve bilhassa yaratıcı imkanlar sunan dissosiyatif bozuklukların tedavisi için hayli tesirli bir formül olduğunu göstermiştir. Hastalar, kesimlerin entegrasyonunun kendilerini daha bütünsel hissetmelerine yardımcı olduğunu söz etmişlerdir. Bilhassa dışsallaştırma, kişinin kendi farklı modüllerini tanımasına, onlarla temas etmesine, bağlantı kurmasına ve çabucak sonrasında bütünleştirmesini sağlamıştır.
John Watkins‘in öğrencisi olan Hartman, doktora tezini 1994 yılında “Cinsel Travma Geçirmiş Çocuklarla Ego State Terapisi” konusunda yapmıştır. (Ego State Therapy With Sexually Traumatized Children, Hartman,1994).
Hartman çalışmasında, 9 yaşında istismara uğramış bir kız çocuğunun Ego State terapi sürecini teorik ve bilimsel çerçevede detaylı olarak sunmuştur. Daha 1993’te Schwartz & Gay, “Yeme Bozukluğu Hastalarıyla Başa Çıkmak için EgoState Terapisi” başlıklı bir makale yayınlamıştır.
Ego State terapisinde öteki psikoterapi ekollerinin entegre edilmesi
Ego State terapisini uygularken, her danışana has ferdî bir yaklaşım bulmaya odaklanılmaktadır.
bu biçimdece öteki terapi biçimlerinden öğeler de çoğunlukla sürece dahil edilmektedir.
Örneğin EMDR (EMDR, Türkçe açılımıyla Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve bir daha Sürece, İngilizce EMDR: “Eye Movement Desensitization and Reprocessing”), Bilişsel Davranışçı Terapi, Psikodrama ya da Beden odaklı Psikoterapi (Focusing Terapi vb.) üzere Psikoterapi ekolleri, Ego State Terapisi ile çalışılırken rahatlıkla sürece entegre edilebilmektedir.
Watkins çifti, Ego State Terapisini bütünleştirici bir yol olarak tasarlandığından, bu ekolün uygulayıcılarını ve uzmanlarını Ego State teori üzerinde çalışmaya devam etmeleri sağlamıştır. Bu durum, dünya çapındaki çeşitli Ego State uzmanlarının, Ego State terapisi için gereken trans derinliği üzere, usulün kilit noktaları hakkında farklı görüşlere sahip bulunmasına yol açmıştır.
Ancak Ego state terapisinde “İç Güç” yahut “İç Yardımcılar” üzere kavramlar ile içsel kaynaklara yönelik yapılan çalışmalar, tüm ego state terapi uzmanlarında birebirdir.
Ayrıca Ego State Terapi, danışan ile işbirliği ortasında dikkatli ve sorumlu bir biçimde planlanmış, gerçekleştirilen ve denetim edilen son derece ferdi terapi süreçlerinin yaratılmasına ehemmiyet vermektedir. Bu noktada, kişisel bir meskenin (terapinin) tasarlandığı ve inşa edildiği farklı yapı taşlarının, farklı yapı elemanlarının ve farklı materyallerin bulunduğu bir konut inşa etme metaforu uygun olacaktır. Bir meskenin, başka konutlarla tıpkı görünmesi değil, mesken sakinlerinin gereksinimlerine uygun olması kıymetlidir.
Bu terapötik yaklaşımdan dolayı, Ego state terapisi ile bir terapi konsepti için kapsamlı bir manuelleştirmenin mümkün olmadığı açıktır. Bunun yerine, terapistlere, terapi seansı sırasında danışan için ferdî olarak uyarlanmış müdahale teklifleri için çerçeve çizilebilmektedir.
Ego State Terapisinin dayandığı kişilik (Persönlichkeit) teriminin “ana akım” psikolojidekinden farklı olduğu da belirtilmelidir.
Ego State kavramına nazaran, kişilik katı değildir. Yalnızca nüanslarda olsa bile, kişiliğin çeşitli kısımlarıyla terapötik temas ve irtibat yoluyla çeşitli taraflarıyla gelişmektedir.
Ayrıca, bir kişinin farklı benlikleri (ego durumları) vakit zaman ön planda bulunabilir yahut kimi bazılarda birtakım benlikler etkisiz, donmuş bir biçimdedir. Bu niçinle kişinin kişilik algısı farklı vakit içinderda farklı olabilmektedir.
Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye
Türkiye’de ego state terapi çalışmaları, “John Watkins Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye®” kurucusu, Abdullah ÖZER tarafınca yürütülmektedir. Ego State Terapi eğitimininde EGO-STATE-THERAPIE DEUTSCHLAND (EST-DE) “Almanya Ego State Terapi” eğitim programı uygulanmaktadır. John Watkins Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye®(TESCİL NO 2021 067362 TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU) 2021 yılında İzmir’de kurulmuştur. Abdullah ÖZER Ego State Terapi eğitimini Almanya’da almış ve Almanya Ego State Terapi Birliği tarafınca akredite bir Ego State Terapistidir. Abdullah ÖZER ayrıyeten Ego State Therapy International (ESTI) tarafınca akredite olmuş memleketler arası onaylı Ego State Terapisitidir. Abdullah ÖZER hem Almanya’da hem Memleketler arası arenada Türkiye’yi temsil eden birinci ve tek akrediteli Ego State Terapistidir. Kurucu Lideri olduğu Ego State Terapi Enstitüsü’nde eğitmen olarak Ego State Terapi eğitimleri vermektedir.
Yayınlanan yazılar kaynak göstermeden, müsaadesiz kullanılması, kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Yapıtları Maddesine bakılırsa kabahattir. Yayınlanan yazılar, makaleler, haberler kaynak gösterilerek içeriği değiştirilmemek kaidesiyle yayınlanmasına müsaade verilmektedir.
Abdullah ÖZER
Sosyal Çalışmacı, Bilim Uzmanı (Klinik Psikoloji)
Eğitimini almış olduğu Psikoterapi Ekolleri:
Bu çeşit içsel (benlik) kesimleri ile çalışan çeşitli yaklaşımlar vardır. Örneğin; Transanksiyonel Tahlil (Berne), Davranış Terapisinden gelen Şema Terapisi (Young) yahut Focusing Terapisinde de kullanılan “içsel çocuk çalışması” üzere. hem de Roberto Assagiaoli’nin Psikosentez’inde de içsel benlik durumları ile “parça çalışması” olarak kullanılmaktadır.
Ego State Terapisi, travma daha sonrası gerilim bozukluğunda (travma terapisinde), travmanın kompleks biçimlerinde, disosiyatif bozukluklarda – bilhassa disosiyatif kimlik bozukluğunda- Borderline ve başka kişilik gelişim bozukluklarının terapisinde tesirli olduğu kanıtlanmıştır.
Ego State Terapisi, hem de danışanların hayat kıssalarını anlamak için pahalı bir aracı temsil etmektedir.
Ego State Terapisi’nde benlik durumları ile çalışmanın birtakım avantajları şunlardır:
- Önemli bir husus yahut makul durumlarda sahip olunan farklı reaksiyon, his ve niyetlerin genel bir görünümü elde edilebilmektedir.
- “İnsanın kendi ortasında bu tıp çelişkilerin olması büsbütün olağandır. Bu çelişkileri de öbür bir düzeyde bir ortaya getirmek birden fazla vakit da mümkündür.” fikrinin oluşmasını sağlayabilmektedir.
- Kişiye ayrıyeten “Bu iç seslerden kimilerine yer açabilir, onlarla baş edebilir, sıkıntılı taraflarından uzaklaşabilir yahut kıymetli gereksinimlere hitap edebilirim.” niyetini aşılayabilmektedir.
Tarihsel olarak Ego State Terapisi (Ego Durumları Terapisi / Benlik Durumları Terapisi)
Fransız psikiyatrist ve psikoterapist Pierre Janet, travma geçirmiş insanları araştırmıştır. Janet’in çalışmaları Freud, Adler ve Jung‘un teorilerinin ana kaynağı olarak kabul edilmektedir.
Psikolojik modül modeli fikri, yani bir beşerde farklı iç kesimlerin var iseyımı, 1923’te Sigmund Freud tarafınca formüle edilmiştir.
Psikanalizin kurucusu, herkesin ortasında üç farklı kesimi olduğu kavramını öne sürmüştür: birbirleriyle olan bağlantılarından epeyce çeşitli içsel ruhsal çatışmalar doğabilecek süper ego (Über-Ich), ego (Ich) ve id (Es).
Sigmund Freud’un meslektaşı ve öğrencisi olan Paul Federn ise, egonun iç kısımları için “ego durumları (Ego States)” terimini kullanan birinci kişidir.
Federn ego durumlarının, çocuklukta ortaya çıktıklarını, az ya da fazlaca birbirlerinden farklı olarak bir ortada var olduklarını ve istikrarlı ya da istikrarsız bir iç-psişik dinamik oluşturduklarını açıklamıştır.
bir daha Freud’un öğrencisi olan Eric Berne, 1961’de psikoterapötik bir formül olarak Transaksiyonel Tahlil (TA) kuramını geliştirmiştir. Berne kuramında, “Ebeveyn-Ego-Durumu” (Parent-Ego-State), “Yetişkin-Ego-Durumu” (Adult-Ego-State) ve “Çocuk-Ego-Durumu” (Child-Ego-State) kavramlarını tanımlamıştır. (Berne kimi uzmanlar tarafınca Ego State terapi modelinin öncüsü olarak da görülmektedir)
bir daha tıpkı biçimde C.G Jung, insan benliğinin tabiatına ait gözlemlerinden yola çıkarak, epey merkezli kişilik modeli olarak görülebilecek “Komplextheorie“sini geliştirmiştir. John ve Helen Watkins‘in Ego State Terapi modeli teorisinin temelleri, bilhassa Jung’un Komplex teorisine ve Paul Federn’in iki güç teorisine dayanmaktadır.
Ego State Terapisi’nin gelişimsel süreci ve Psikoterapi topluluğunda yaygınlaşması
Ego State Terapi, 1970’lerde Amerikalı John ve Helen Watkins tarafınca hipnoanalitik bir terapi yöntemi olarak geliştirilmiştir. (Analitik Hipnoz)
Helen Watkins (1921-2002), Josef Wagner ve Anna Maria Wagner’in kızı olarak Almanya’nın Augsburg kentinde, Helyanthe Maria Wagner ismiyle dünyaya gelmiştir.
Babası, Watkins doğmadan evvel vefat etmiştir. Babasının vefatından daha sonra annesiyle bir arada büyükanne ve büyükbabasıyla birlikte hayatıştır.
26 Haziran 1930’da, Helen Watkins ilkokul devrindeyken annesiyle birlikte New York’a Amerika Birleşik Devletleri’ne göç etmiştir.
Amerika Pittsburgh’da köprü mühendisi olan amcaları ve teyzeleriyle bir arada bir periyot hayatışlardır.
Helen Watkins, lisans derecesini aldığı Pennsylvania Eyalet Üniversitesi’nden mezun olmuş, yüksek lisansını Denver Üniversitesi’nde yapmıştır.
yaşamında üç evlilik yapan Watkins, birinci vakit içinderda 1943’te vefat eden Robert Verner ile evlenmiştir. çabucak sonrasında iki çocuğunun babası Richard Huth ile evlenmiştir.
Watkins, otuz yılı aşkın bir müddetdir Montana Üniversitesi Danışmanlık Merkezi’nde (University of Montana Counseling Center) psikologluk vazifesi yapmıştır.
sonrasındasında 1971’de psikolog olan, John Goodrich Watkins ile evlenmiştir.
Çift birinci kere 1979’da Ego State Terapisi çalışmalarını yayınlamışlardır. Günümüzde Ego State terapisi, uygulayıcıları tarafınca daima olarak geliştirilmekte ve bugün dünya çapında tanınmaktadır.
Ego State terapisi, yaklaşık 30 yıldır Almanya’da yayılmakta ve kendini kabul ettirmektedir. Kendiminde dahil olduğum Alman Ego State Terapi Çalışma Kümesine bakılırsa, bugün Almanya’da travma çalışmalarında en yaygın terapi modeli olarak görülmektedir.
Günümüzde Almanya’da yirmiden çok enstitüde, Ego State Therapy International (ESTI) müfredatına uygun olarak Ego State terapi eğitimi verilmektedir.
Ego State terapisi’nin dünyada yaygınlaştırılmasında kıymetli ilerlemeler, John ve Helen Watkins’in öğrencileri olan, Gordon Emmerson, Claire Frederick, Maggie Phillips, Woltemade Hartman ve Kai Fritzsche‘nin katkılarıyla sağlanmıştır.
Günümüzde Ego State terapisi, travma ile bağlantılı bozuklukların tedavisi alanında çoğunlukla kullanılmaktadır. Fakat Ego State terapisi, travma harici tüm başka alanlarda da kullanılabilmektedir. Ego State terapisi özellikle tüm terapötik seçenekler tükendiğinde ve başka terapilerin hiç bir işe yaramadığı durumlarda kimi vakit son talih olarak kabul edilmektedir.
Ego-durum modelinin temel var iseyımları
John ve Helen Watkins, herkesin kişiliğini ruhsal modüllerden oluşan ve “Ego Durumlar (Ego State)” olarak isimlendirilen bir bütün olarak ele alır. Kişi ego durumlarının farkında olabilir ya da değildir.
Gordon Emmerson, herkesin ortalama 5-15 ego durumuna sahip olduğunu ve bunların tümünün -mesela olağan bir günlük hafta içerisinde- etkinleştirilebileceğini ve ömür biçimimizi etkileyebileceğini var iseyar. Yani farklı vakit içinderda, duruma bağlı olarak, fonksiyonlarına bakılırsa farklı davranan farklı ego durumları aktive olmaktadır.
Ego durumları, sağlıklı bir psişeye (ruhsal yapıya) sahip her beşere aittirler ve dinamiklerinin hiç bir biçimde patolojik semptomlar üretmesine gerek yoktur.
Örneğin: Tutkulu bir bayan balerin dans ettiğinde, o anda “dansçı” dır. Buna uygun bir ruh halindedir, muhtemelen bir akış hissi, tahminen bir hafifçelik hissi algılar. Tahminen de “Dans ettiğimde özgürüm” yahut “Dans ediyorum ve dünyayla ünite, bütünüm ve mutluyum” üzere bilişsel var iseyımlar da bu durumla irtibatlıdır.
Bu hisler, fikirler, duyumlar ve muhtemelen muhakkak davranışlar, bu örnekte muhakkak bir kaynağı (resource) temsil eden Ego State “Dansçı”ya aittir. Her Ego State kişiseldir, bir biyografiye dayanır ve kendi tecrübe alanına sahiptir.
Bale dersinde “dansçı” Ego State artık faal ise “kızı (Annesinin kızı)” (kendi özel davranış ve tecrübe sistemi ile) “duraklatır” ve etkinleştirilmez. Tüm Ego State’ler birbirlerini algılayabilirler, bu biçimdece neler olduğunu bilirler.
aynı vakitte, Ego State modeline göre, mesela, gerilimli bir imtihan durumunda telaşlı bir biçimde gergin bir EgoState’i aktive olan bir kişinin, rahat bir durumdaki öbür bir EgoState’i zorlukla hatırlayabildiği fenomenler de gözlemlenmiştir.
Örnek vermek gerekirse, bahçede huzur içerisinde üzere güzel bir ortamda birkaç gün evvel imtihanına çalışırken etkin olan öteki ego state ile travmatik hayat tecrübelerinden dolayı dissosiyatif semptomları olan bireyler için, Ego State modelinde, bir yahut daha fazla Ego State etkin hale gelebilmektedir. Kişi öteki bir Ego State’e geçiş yaptığında bu dissosiyasyon vaktindeki aktive olan Ego durumlarını hatırlamayabilmektedir.
EgoState Terapisinde Hipnoterapötik Teknikler
Ego State terapisi, hipnoterapötik tekniklerin temel bir ögesi temsil ettiği bağımsız, yaratıcı, eklektik ve yenilikçi terapi biçimine yönelik bir psikoterapi ekolüdür.
Ego State Terapisi kimi uzmanlar tarafınca hipnoanalitik terapinin (analitik hipnoz) devamı olarak da kabul edilir. Hipnoterapinin biroldukça farklı bozukluk için aktifliği, bilhassa ağrı, anksiyete, kişilik bozukluklarında ve davranış bozukluklarının tedavisinde biroldukça meta-analiz çalışması ile kanıtlanmıştır.
Ego State terapistleri, EgoState terapisinin hipnoz ve trans fenomenlerinin olmadan kullanmanın işe yaramadığını tabir etmektedir. Öbür taraftan Güney Afrika’da yapılan bir araştırma da ise, Ego State terapisinin hipnoz ögeleri olmadan da başarılı bir biçimde gerçekleştirilebileceği kararına varılmıştır (Da Silva, 2012). şahsi tecrübem, terapistin profesyonel geçmişine ve hipnoza şahsi yaklaşımına bağlı olarak, Ego State terapisinde az ya da epey trans ögelerinin kullanılmasından yanadır.
Hipnoz ve hipnoterapi yerine trans durumlarının kullanması, Ego State çalışmalarında çok aktiftir. Lakin trans durumlarının hipnoterapötik yollar ile uygulanması gerekmemektedir. Hipnoterapi prosedüründe direkt yönlendirmeler ile çalışılmaktadır. Bunun yerine Focusing terapisinde kullanılan trans durumları ile çalışmayı ve Focusing Terapi temel terapötik duruşunu Ego State terapisine entegre ederek uygulamayı daha aktif bulmaktayım.
Ego State Terapisi üzerine yapılan bilimsel araştırma ve çalışmalar nelerdir?
Amerika’da Washington State Üniversitesi‘nde Ego State terapisi üzerine Alman asıllı Amerikalı Prof. Dr. Arreed Franz Barabasz tarafınca bilimsel araştırmalar yürütülmüştür.
Yapılan çalışmalarda travma anıları, Ego State terapi müdahalesi ile aktive edilmiş ve trans durumunda abreaktif bir tesir yaratmak için terapötik olarak yönlendirilen bu transta bir daha yaşatılmıştır. Ego State terapi yardımıyla travmatik malzemenin daha yüksek entegrasyonu sağlanmıştır. Çalışma kararında, akut gerilim tepkileri üzere travma daha sonrası semptomlar kıymetli ölçüde azaltılabildiği gözlemlenmiştir. Terapinin etkisinin, tedaviden 18 hafta daha sonra hala saptanabilir durumda olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıyeten “TSSB’da Ego State Terapisi’nin Aktifliği: Travma Tahlili, Depresyon ve Anksiyete” isimli çalışmada da misal bir sonuç elde edilmiştir.
Tedaviden üç ay daha sonra bile ego State terapisi’nin, TSSB’de meydana gelen depresyon ve anksiyete bozukluklarında semptomların şiddetini azaltmak için tesirli bir sistem olduğu bilimsel olarak kanıtlanmıştır (Araştırma hakkında daha ayrıntılı bilgiye ulaşamak için “Barabasz & al., 2013”).
Ayrıca son senelerda Amerikan Klinik Hipnoz Dergisi’nde (American Journal of Clinical Hypnosis) Ego State Terapi üzerine yüzlerce bilimsel makaleler yayınlanmıştır. Araştırmalarda, Ego State terapisi ile travma daha sonrası yahut dissosiyatif bozuklukları olan şahısların iç ve dış hudutlarını tanımalarına ve kendi hudutlarını güçlendirmelerine yardımcı olunabildiği ortaya çıkmıştır. Ayrıyeten narsistik kişilik bozukluğu olan hastaların, yalnızca bir yıl süren Ego State terapisi ile değerli ölçüde gelişme kaydettikleri gözlemlenmiştir.
Ayrıca Güney Afrika’da dissosiyatif bozukluğu olan yetişkin hastalar üzerinde sistematik, nitel bir fenomenolojik çalışma yapılmıştır (Fritz & da Silva, 2012) Araştırma sonuçları, Ego State terapisinin, hastaya mahsus uyarlanabilen ve bilhassa yaratıcı imkanlar sunan dissosiyatif bozuklukların tedavisi için hayli tesirli bir formül olduğunu göstermiştir. Hastalar, kesimlerin entegrasyonunun kendilerini daha bütünsel hissetmelerine yardımcı olduğunu söz etmişlerdir. Bilhassa dışsallaştırma, kişinin kendi farklı modüllerini tanımasına, onlarla temas etmesine, bağlantı kurmasına ve çabucak sonrasında bütünleştirmesini sağlamıştır.
John Watkins‘in öğrencisi olan Hartman, doktora tezini 1994 yılında “Cinsel Travma Geçirmiş Çocuklarla Ego State Terapisi” konusunda yapmıştır. (Ego State Therapy With Sexually Traumatized Children, Hartman,1994).
Hartman çalışmasında, 9 yaşında istismara uğramış bir kız çocuğunun Ego State terapi sürecini teorik ve bilimsel çerçevede detaylı olarak sunmuştur. Daha 1993’te Schwartz & Gay, “Yeme Bozukluğu Hastalarıyla Başa Çıkmak için EgoState Terapisi” başlıklı bir makale yayınlamıştır.
Ego State terapisinde öteki psikoterapi ekollerinin entegre edilmesi
Ego State terapisini uygularken, her danışana has ferdî bir yaklaşım bulmaya odaklanılmaktadır.
bu biçimdece öteki terapi biçimlerinden öğeler de çoğunlukla sürece dahil edilmektedir.
Örneğin EMDR (EMDR, Türkçe açılımıyla Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve bir daha Sürece, İngilizce EMDR: “Eye Movement Desensitization and Reprocessing”), Bilişsel Davranışçı Terapi, Psikodrama ya da Beden odaklı Psikoterapi (Focusing Terapi vb.) üzere Psikoterapi ekolleri, Ego State Terapisi ile çalışılırken rahatlıkla sürece entegre edilebilmektedir.
Watkins çifti, Ego State Terapisini bütünleştirici bir yol olarak tasarlandığından, bu ekolün uygulayıcılarını ve uzmanlarını Ego State teori üzerinde çalışmaya devam etmeleri sağlamıştır. Bu durum, dünya çapındaki çeşitli Ego State uzmanlarının, Ego State terapisi için gereken trans derinliği üzere, usulün kilit noktaları hakkında farklı görüşlere sahip bulunmasına yol açmıştır.
Ancak Ego state terapisinde “İç Güç” yahut “İç Yardımcılar” üzere kavramlar ile içsel kaynaklara yönelik yapılan çalışmalar, tüm ego state terapi uzmanlarında birebirdir.
Ayrıca Ego State Terapi, danışan ile işbirliği ortasında dikkatli ve sorumlu bir biçimde planlanmış, gerçekleştirilen ve denetim edilen son derece ferdi terapi süreçlerinin yaratılmasına ehemmiyet vermektedir. Bu noktada, kişisel bir meskenin (terapinin) tasarlandığı ve inşa edildiği farklı yapı taşlarının, farklı yapı elemanlarının ve farklı materyallerin bulunduğu bir konut inşa etme metaforu uygun olacaktır. Bir meskenin, başka konutlarla tıpkı görünmesi değil, mesken sakinlerinin gereksinimlerine uygun olması kıymetlidir.
Bu terapötik yaklaşımdan dolayı, Ego state terapisi ile bir terapi konsepti için kapsamlı bir manuelleştirmenin mümkün olmadığı açıktır. Bunun yerine, terapistlere, terapi seansı sırasında danışan için ferdî olarak uyarlanmış müdahale teklifleri için çerçeve çizilebilmektedir.
Ego State Terapisinin dayandığı kişilik (Persönlichkeit) teriminin “ana akım” psikolojidekinden farklı olduğu da belirtilmelidir.
Ego State kavramına nazaran, kişilik katı değildir. Yalnızca nüanslarda olsa bile, kişiliğin çeşitli kısımlarıyla terapötik temas ve irtibat yoluyla çeşitli taraflarıyla gelişmektedir.
Ayrıca, bir kişinin farklı benlikleri (ego durumları) vakit zaman ön planda bulunabilir yahut kimi bazılarda birtakım benlikler etkisiz, donmuş bir biçimdedir. Bu niçinle kişinin kişilik algısı farklı vakit içinderda farklı olabilmektedir.
Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye
Türkiye’de ego state terapi çalışmaları, “John Watkins Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye®” kurucusu, Abdullah ÖZER tarafınca yürütülmektedir. Ego State Terapi eğitimininde EGO-STATE-THERAPIE DEUTSCHLAND (EST-DE) “Almanya Ego State Terapi” eğitim programı uygulanmaktadır. John Watkins Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye®(TESCİL NO 2021 067362 TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU) 2021 yılında İzmir’de kurulmuştur. Abdullah ÖZER Ego State Terapi eğitimini Almanya’da almış ve Almanya Ego State Terapi Birliği tarafınca akredite bir Ego State Terapistidir. Abdullah ÖZER ayrıyeten Ego State Therapy International (ESTI) tarafınca akredite olmuş memleketler arası onaylı Ego State Terapisitidir. Abdullah ÖZER hem Almanya’da hem Memleketler arası arenada Türkiye’yi temsil eden birinci ve tek akrediteli Ego State Terapistidir. Kurucu Lideri olduğu Ego State Terapi Enstitüsü’nde eğitmen olarak Ego State Terapi eğitimleri vermektedir.
Yayınlanan yazılar kaynak göstermeden, müsaadesiz kullanılması, kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Yapıtları Maddesine bakılırsa kabahattir. Yayınlanan yazılar, makaleler, haberler kaynak gösterilerek içeriği değiştirilmemek kaidesiyle yayınlanmasına müsaade verilmektedir.
Abdullah ÖZER
Sosyal Çalışmacı, Bilim Uzmanı (Klinik Psikoloji)
Eğitimini almış olduğu Psikoterapi Ekolleri: