Ege’nin kalbinde, küllerinden doğuyor

Oylum

Global Mod
Global Mod
Şehrin küllerinden doğuşunun 100’üncü yılını kutlamak için farklı yerlerinde aktifliklerin yapıldığı günlerde Uşak’a gittim. Kurtuluş Savaşı’nda Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Ordular, birinci amacınız Akdeniz’dir, ileri!” buyruğunu verdiği kent olarak bilinen Uşak, Ulusal Mücadele’nin çetin çarpışmalarına sahne oldu. İşgalci güçlerin başkomutanının Uşak’ta esir alınmasıyla savaşın adeta seyri değişti. Kahraman Türk ordusu, 1 Eylül 1922’de Uşak’ın işgaline son verdi ve 9 Eylül’de İzmir’i alarak Kurtuluş Savaşı’nı kazandı. İşte bu günleri yâd etmemize vesile olan stantlar, sempozyumlar, cirit oyunları ve yöresel halk oyunları Uşak’a renk katarken biz de kent tipimize başladık.

Uşak Arkeoloji Müzesi’ne yaklaşırken heyecanlıyım. yıllardır ziyaret etmeyi fazlaca istediğim bir yer burası. Bilhassa de Karun Hazineleri için görmeye bedel bir yer. Tren istasyonundaki çağdaş binasına taşınan müzenin önünde, bana rehberlik edecek, Uşaklı uzman ruhsal danışman dostum Ahmet Erdoğan’la buluşuyoruz. 40 binden çok yapıtın sergilendiği üç katlı müzeyi bir arada gezmeye başlıyoruz. 1’inci kat Uşak hudutları ortasındaki arkeolojik yapıtlara, 2’nci kat sikkeyi bulan Lidyalılar üzerinden paranın tarihine, 3’üncü ve son katsa Karun Hazineleri’ne ayrılmış. Kent etrafındaki tümülüslerde ortaya çıkarılan mezar odaları ve antik heykeller de göz kamaştırıcı ayrıntılara sahip.


Cam Teras, Ulubey

Benzersiz bir hazine

Uşak âşığı bir arkeoloji tutkunu olan Erdoğan, Lidya Hükümdarı Kroisos’a ilişkin olduğu bilinen ve iki defa çalınarak yurtdışına kaçırıldıktan daha sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın teşebbüsleriyle tekrar ülkemize getirilen Karun Hazineleri’nin eşsiz bir koleksiyon olduğunu söylüyor. Sahiden de Lidyalılar, Uşak’ın esaslı tarihinde derin izler bırakmış. Gerek dokuma ve mücevher gerekse tümülüs imali konusunda epeyce başarılı olan Lidyalılar, Uşak’ın batısında hâkimiyet sürmüş. Bugün bu güçlü mirasın nadide yapıtları, Uşak Arkeoloji Müzesi’nde görülebiliyor.

Kanatlı Denizatı Broşu başta olmak üzere Aslan Başlı Bilezikler ve Kanatlı Güneş Kursu Kolyesi’nin de olduğu 432 kesimlik koleksiyon ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Gördüğüm hoşlukların hayranlığıyla müzeden çıkıp özgün Uşak meskenlerinin olduğu sokaklara yöneliyorum. Kent merkezindeki eski yerleşim bölgelerinde sıralanan bu tarihi meskenler, ekseriyetle iki katlı. Sivil Osmanlı mimarisinin tipik özelliklerini taşıyan yapılar, karakteristik dokusunun bozulmaması için müdafaa altına alınmış. Aybey, Karaağaç, Kurtuluş ve Işık mahallelerinde görsel bir şölen sunan eski Uşak konutlarını ve konaklarını ziyaret edebilirsiniz. Kent merkezindeki tarihi mescitler de ilgiye kıymet hoşlukta. Kiliminden helvasına Sıra Uşak seyahatimizin en lezzetli tarafına, yöresel tatları deneyimlemeye geliyor. Uşak helvası, gelin tatlısı yahut gelin helvası (kırmızı helva) üzere kentin ismine tescillenmiş eserler, yörenin sevilen lezzetleri içinde.


Kentte Uşak tarhanası, Eşme kilimi ve Uşak halısından daha sonra; haşhaş ezmesi, demir tatlısı, çömlek eti, keşkek, döndürme (ıspanaklı-peynirli bir çeşit ince börek) ve mesken baklavasının da korunması, markalaşması için teşebbüsler başlatılmış. Uşak’ta gezerken kentin pastane külçeşidini de epeyce beğendim. Büyük kentlerde bile kolay kolay bulunamayacak çeşitlilikte fırın mamullerinin vitrinleri süslediği yerler, kenti gezerken tatlı birer mola imkanı sunuyor. Kentin görkemli tabiatındaki birinci durağımız, Uşak-İzmir karayolu üzerinde, kent merkezine yaklaşık 45 kilometre uzaklıktaki Taşyaran Vadisi oluyor. Su, rüzgâr ve tektonik hareketler kararı oluşan vadiyi kaplayan ve tabandan başlayarak farklı renklere bürünen kayalar, usta bir ressamın renk pcihazından çıkmış üzere görünüyor.

Fotoğrafseverlerin son senelerdaki favori adreslerinden biri olan Taşyaran Vadisi’ni gezdiğinizde bakılırsaceğiniz kayalıklara, jeolojide ‘gnays’ ismi veriliyor. Siz siz olun, bu doğal zarafeti seyahat listenize alın derim. Bir daha sonraki durağımız Ulubey ilçesindeki Cam Teras. ABD’nin Arizona Eyaleti’ndeki Büyük (Grand) Kanyon’dan daha sonra dünyanın en büyük ikinci kanyonu olarak anılan Ulubey Kanyonu üstündeki bu cam platforma, bilet aldıktan daha sonra ayaklarınıza galoş giyerek adım atabiliyorsunuz. Kanyon, Ulubey ve Banaz çayları boyunca devam eden derin bir ana yarıkla buna bağlanan onlarca kaya koridorundan oluşuyor. Ayrıyeten Banaz Çayı’nda su sporları, kanyonda kaya tırmanışı ve balonla gezintiler organize ediliyor. Dilerseniz civardaki bungalovlarda konaklayabilir ya da hoş görünümlü, kanyona hâkim zirvelerde çadır kampı kurabilirsiniz.


Kanatlı Güneş Kursu Kolyesi’nin de ortasında olduğu 432 modüllük Karun Hazineleri, Uşak Arkeoloji Müzesi’nde görülebilir.

Anadolu’nun Stonehenge’i

Sınırlarında bir epeyce tümülüs barındıran Uşak’ta Akmonia ve Sebaste üzere antik kentler var. Lakin benim tercihim, uzun vakittir keşfetmeyi istediğim Blaundus oluyor. Ulubey ilçesinin Sülümenli Köyü yakınlarındaki bu gizemli antik kent, İngiltere’deki dünyaca ünlü kültür mirası Stonehenge’in megalitlerini çağrıştıran dev kaya yapılarıyla dikkat çekiyor. Geniş alana yayılan antik yapı kalıntılarının en çarpıcı olanları, birbirine yaslanmış ‘T’ biçimli kaya bloklarından oluşuyor. Blaundus, Büyük İskender’in seferlerinden daha sonra Makedonya’dan gelenler tarafınca kurulmuş.

Tarihte burada yaşayan kentin halkına ‘Makedonyalı Blaunduslular’ isminin verildiği biliniyor. Büyük İskender’den daha sonra Bergama Krallığı’na bağlanan kentin kıymeti, Roma devrinde artmış. Helenistik periyotta inşa edilen kuzey surları, kemerli giriş kapısı, Demeter sunak alanı, Bizans sarnıcı ve İon stilindeki tapınak kentin önde gelen yapılarından yalnızca birkaçı. Blaundus son senelerda Anadolu’da keşfettiğim en etkileyici yerlerden biri. Antik kentleri seven tarih meraklılarının burayı kesinlikle ziyaret etmesini öneririm. Seyahatimizin finaline yaklaşırken Uşak’ta gün uzunluğu tanıklık ettiğim onca hoşluğu sindirmek üzere Takmak Göleti’ne uzanıyoruz. Günbatımı görünümünün hoşluğuyla nam salan bu sulak alan, sakin kıyılarıyla ziyaretçilerine huzur dağıtıyor. Güneş ağır ağır alçalıp ufku kızılın tonlarına boyarken lokal rehberim Ahmet Erdoğan ve öğretmen eşi Büşra Hanım’a misafirperverlikleri için yürekten teşekkür ediyorum.
 
Üst