Türkiyede Kölelik Ne Zaman Kaldırıldı ?

Melis

New member
Türkiye'de Kölelik Ne Zaman Kaldırıldı?

Kölelik, tarihsel olarak dünya genelinde birçok medeniyette var olmuş ve insan hakları ihlali olarak kabul edilen bir uygulamadır. Osmanlı İmparatorluğu'nda kölelik, özellikle 19. yüzyılda tartışılmaya başlandı. Peki, Türkiye'de kölelik ne zaman kaldırıldı? Bu sorunun cevabı, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş sürecinde önemli bir yere sahiptir.

Osmanlı İmparatorluğu’nda kölelik, feodal yapının devam ettiği dönemlerde yaygın olarak görülmüş, ancak 19. yüzyılda bu uygulama artan dış baskılar ve iç reform çabaları ile sorgulanmaya başlanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuyla birlikte ise kölelik resmen ortadan kaldırılmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu’nda Kölelik ve Hukuki Durumu

Osmanlı İmparatorluğu'nda kölelik, sadece Türk halkına değil, aynı zamanda pek çok farklı etnik gruba da uygulanmıştır. Köleler, genellikle savaş esirleri, köle ticareti yoluyla alınan kişiler ya da borçlarını ödeyemeyenler arasından seçilirdi. Osmanlı İmparatorluğu, köleliği yasallaştıran ilk İslam devletlerinden biriydi ve kölelerin çalıştırılması, pek çok sektörde yaygın şekilde devam etti. Harem, saray hizmetleri, tarım, inşaat, denizcilik ve ev hizmetleri gibi alanlarda kölelerin varlığına rastlanıyordu.

Ancak, 19. yüzyılın ortalarına gelindiğinde, Osmanlı'daki kölelik uygulamaları, dış dünyadaki değişimlerden etkilenmeye başlamıştır. Özellikle Batı Avrupa ülkelerinin köleliğe karşı geliştirdiği baskılar, Osmanlı'da da köleliğin kaldırılması için çeşitli reform hareketlerini tetiklemiştir.

Köleliğin Kaldırılmasına Yönelik İlk Adımlar

Osmanlı İmparatorluğu'nda köleliğe karşı ilk somut adımlar, Tanzimat dönemiyle birlikte atılmaya başlanmıştır. 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı, Osmanlı İmparatorluğu'nda çeşitli reformlar gerçekleştirilmesini öngörmüştür. Tanzimat ile köleliğe karşı ilk düzenlemeler yapılmış, kölelerin ticaretinin kısıtlanması amaçlanmıştır. Ancak köleliğin tamamen kaldırılması için daha fazla zamana ihtiyaç duyulmuştur.

1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanı, yine köleliğin kısıtlanmasına yönelik bazı hükümler içermektedir. Ferman, özellikle kölelerin mal gibi alınıp satılmasının engellenmesi gerektiğini belirtmiştir. Ancak bu dönemde kölelik tamamen yasaklanmamış, yalnızca ticaretine ve kullanımına dair sınırlamalar getirilmiştir.

Köleliğin Kaldırılması ve Cumhuriyet Dönemi

Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde köleliğin kaldırılması için çeşitli adımlar atılmaya başlasa da, köleliğin tamamen sona erdiği dönem, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu ile mümkün olmuştur. 1923’te Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte, kölelik meselesi de tamamen çözüme kavuşturulmuştur.

Cumhuriyet’in ilanından sonra, köleliğin kaldırılması için hukuki düzenlemeler yapılmış ve Osmanlı'dan miras kalan kölelik uygulamaları resmi olarak sona erdirilmiştir. 1924 tarihli Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk anayasası olarak kabul edilen bir metin olup, kişisel özgürlüklerin ve hakların güvence altına alındığı bir temel oluşturmaktadır. Anayasada, köleliğin ve zorla çalıştırmanın yasaklandığına dair hükümler bulunmaktaydı. 1926'da ise Türk Ceza Kanunu’nda köleliğe dair tüm yasaklar net bir şekilde belirtilmiştir.

Bu düzenlemelerle birlikte kölelik, Türkiye Cumhuriyeti'nde tamamen sona erdirilmiştir.

Kölelik Sonrası Türkiye’deki Durum

Türkiye Cumhuriyeti’nde köleliğin kaldırılmasının ardından, köleliğe dayalı ekonomik ve sosyal yapının sona ermesi, toplumda kölelerin entegrasyonunu zorlaştıran bazı sorunları da beraberinde getirmiştir. Ancak, modern Türkiye'nin inşa edilmesiyle birlikte, köleliğin etkileri büyük ölçüde ortadan kalkmıştır. Osmanlı döneminde kölelerin çalıştırıldığı sektörlerde, yerini modern iş gücü piyasası almış ve kölelik, tarihin karanlık sayfalarında kalmıştır.

Kölelik Ne Zaman Tamamen Kaldırıldı?

Türkiye'de köleliğin resmi olarak kaldırılması 1924'te gerçekleşmiş olsa da, bu süreç birkaç aşamalı olmuştur. Osmanlı döneminde başlayan köleliğin kaldırılmasına yönelik ilk adımlar, Tanzimat ve Islahat reformları ile atılmaya başlanmış ve Cumhuriyet dönemiyle birlikte kölelik tümüyle yasaklanmıştır. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk anayasası olan 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, köleliğin son bulduğu tarih olarak kabul edilebilir.

Kölelik Neden Kaldırıldı?

Köleliğin kaldırılmasındaki en önemli neden, çağdaşlaşma hareketlerinin ve insan hakları anlayışının dünya genelinde etkisini artırmasıdır. Özellikle Batı'dan gelen baskılar ve köleliğin insanlık onuruna aykırı olduğu anlayışı, Osmanlı ve sonrasında Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri üzerinde etkili olmuştur. Ayrıca, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde yaşanan toplumsal değişimler ve ekonomik dönüşüm de köleliğin kaldırılmasına zemin hazırlamıştır.

Sonuç

Türkiye'de kölelik, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinden Cumhuriyet'in ilk yıllarına kadar çeşitli aşamalardan geçerek kaldırılmıştır. 1923’te Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte köleliğe son verilmiş ve 1924’te yapılan düzenlemelerle köleliğin tüm yasakları hukuken geçerli hale getirilmiştir. Bu, Türkiye'nin modernleşme sürecinde önemli bir adımdı ve insan hakları konusunda atılan temel adımlardan birisi olarak tarihe geçmiştir.
 
Üst