Daha evvel hem Şarm el Şeyh’i birebir vakitte Kahire’yi gezmiş ve birfazlaca tarafıyla hayran kalmıştım. Üzerinden yıllar geçti. Bu ortada kızım doğdu, vakit su üzere akıp geçti ve konutta daima “Her şey yoluna girsin, seni de Mısır’a götüreceğiz” kelamı verildi durdu… Olağanlaşma başlamıştı, pandemi ortaya girince bu yılki orta tatile kadar bekledik. Mısır’ı gezmek için dört mevsim de uygun. Öncelikle ne için seyahat edeceksiniz, bunu belirleyip vakti ona nazaran ayarlamalı. Biz Hükümdarlar Vadisi’ne odaklanmıştık. ötürüsıyla Hurgada’ya uçtuk. Bilet fiyatları güne ve şirkete bakılırsa değişse de uygun fiyatlı bilet bulunuyor; yalnızca uçuş saatleri biçimsiz, sabaha karşı varmak ya da oradan sabaha karşı dönmek üzere.
Tek bayan firavun Hatşepsut’un mezarı bu tapınakta. Kendinden daha sonra gelenler ondan kalan her şeyi unutturmaya çalışmış.
Mercan resifleri açıklarda
Hurgada’da, Şarm el Pir kadar renkli bir denizaltı hayatı var ancak çarçabuk ulaşılır biçimde bir mercan yapısı yok. Tekneyle yapılan cinslere katılmak sizi mutlu edecektir. Küçük çocuklu aileler için kıyıların kumlu yapısı daha da tercih niçini. Biz gücümüzü Hükümdarlar Vadisi’ne ayırmak için tekne tipi yapmadık. Birinci günü otelde dinlenerek ve ılık sularda yüzüp güneşlenerek geçirdik. İkinci günse Hurgada merkezini ve müzesini gezdik.
Otelin organize ettiği sürücü ve araç inançlıydı. Kendi başınıza bir ulaşım aracına binmeye çalışmak, pazarlık yapmak üzere risklere girmek çocuklu bir seyahatte olacak şey değil. Daima referansınız olmalı; oteliniz, çeşit şirketiniz üzere… Evvelden de pırıl pırıl bir ülke değildi lakin artık sokaklar biraz daha kirli; turistik bölgeler hariç… Büyük bir marina var; kafeler, restoranlar sıra sıra. Marinadaki yelkenliler, cins tekneleri hayli hoş. Marina boyunca yürüyüp çıkışta turistlere deve gezisi yaptıranlarla karşılaşıyoruz. Çabucak geride ünlü balık pazarı var.
Karnak bir tapınak kompleksi. İçindeki 5 dikilitaştan 3’ü yurtdışına çıkarılmış, bunlardan biri İstanbul’daki meşhur Dikilitaş.
Kapıda rengârenk sebzeciler, içeride envai çeşit deniz eseri. Hurgada Müzesi ihtişamlı. Sadana Adası yakınlarında batan Osmanlı gemisinden çıkarılan 18’inci yüzyıl yapıtları; Osmanlı idaresinden kalan berat, madalya, mücevher üzere eserler var. Tutankamon Koleksiyonu’ndan yepyeni modüllerle hazırlanmış mükemmel bir standa denk geliyoruz. Altın taht, süs eşyaları ve hayli sayıda mumya sergileniyor. Giriş, kişi başı 200 Mısır Lirası (yaklaşık 170 lira). 10.00’da açılan müze, 13.00’te kapanıyor. 17.00’de bir daha açılıp 23.00’e kadar gezilebiliyor.
Yorucu bir çarşı ve müze cinsinin ertesinde Bilge’nin uykularını kaçıran Luksor seyahatine geliyor sıra… Sabah erkenden kalkıyoruz. Hurgada’dan Luksor’a 4 saat yolumuz var ancak ne yol! Üst Mısır’a hakikat Doğu Çölü’nün içlerine yol alıyoruz. Bu çölün yapısı kum değil, yatay değişik kayalar, dokununca ufalanan çeşitten, farklı görünüyor, biraz da ürkütücü. bir süre daha sonra telefonun bile çekmediği ıssız noktaları geride bırakıyor ve Nil’in kollarının rahmetiyle birden yeşeren köylerin ortasından geçmeye başlıyor yolumuz… Kina’ya varınca Luksor’a az kalıyor.
Memnon heykelleri
Sarsıcı ihtişam
Luksor kasaba merkezi kalabalık ve turist kafileleriyle dolu. Karnak Tapınağı buradaki birinci durağımız. Giriş, 200 Mısır Lirası. Kalabalık ve ihtişam, insanı birinci dakikada sarsıyor. ‘Koç Başlı Sfenks Yolu’ bizim seyahatimizden epeyce kısa müddet daha sonra resmi merasimle açıldı, onarımı 2005’ten beri sürüyordu. 3-4 bin yaşındaki sfenksleri geçip devasa sütunların ortasına girmedilk evvel bir daha devasa heykellere bakakalıyoruz…
Her şey fazlaca büyük. Karnak aslında bitmemiş bir tapınak. Her firavun kendindilk evvelki firavunun yaptığı eklemelerden çok fazlasını yaparak bu hale getirmiş. 5 katlı apartman kadar yüksekliği, 5-6 metre çapı ve üzerlerindeki süslemelerle 134 sütunu tek tek incelemek istiyoruz. Bizim şaşkınlığımız da Bilge’ninkinden farklı değil. Renkler, desenler, çizimler, her biri hayli ayrıntılı. 8 bin adak taşı, 450 heykel ve 10’larca sfenksin yanı sıra bölge hâlâ kazılıyor ve hâlâ eserler çıkarılıyor… Hükümdarların hayatını anlatan çizimlerde, başındaki ışınla İlah Ra’yı ayırt etmeyi öğreniyoruz. Bilge hiyerogliflerde ‘tut ankh amon’ işaretlerini seçebiliyor. Çoklukla aşk, uzun ömür üzere dilekler ve bunların simgeleri var sütunlarda, rehberden çok Bilge’yi dinliyoruz.
Tapınağın derinliklerinde de bâtın bir göl var; Nil’den su taşıyarak oluşturulmuş. Keşişler burada yıkanıp dua ediyormuş. Gölün kenarında, insan uzunluğunda bir taşın üstünde dev bir scarap (bokböceği) heykeli. Turistik bir aktiflik olarak etrafını üç kere dönen aşk, beş sefer dönen para buluyor üzere bir öykü anlatıyorlar… Buradan hiç ayrılmak istemesek de kısa bir Nil cinsiyle kentin öbür yakasına geçiyoruz. Es-Salamat olarak da bilinen devasa Memnon heykellerinin yanında bir mola veriyoruz. III. Amenhotep’i temsil eden iki anıtsal heykel 18 metre yüksekliğinde ve 720 ton tartısında. İkisi de kumtaşından oyulmuş. Bir vadinin girişine dikilmiş bu iki dev heykel restore edilmedilk evvel çığlıklar atarmış. Rüzgârla oluşan ve çığlığa benzeyen sesler tamirattan daha sonra kesilmiş.
Kızım Bilge Hurgada Müzesi’nde mumyaları inceliyor.
Piramitlerden etkileyici
daha sonraki durağımız Hükümdarlar Vadisi. Üç mezar girişli biletler 240 Mısır Lirası. Geniş holde vadinin şeffaf fiberglas bir minyatürü var. Gezeceğimiz yeri anlamak için düzgün bir şey, yerin altını da karınca yuvaları üzere göstermişler. Mezarlar piramitlerden farklı olarak yerin altına hakikat iniyor. Uzun, karmaşık labirentler ve odalar halinde oyulmuş. Vadinin girişini ring seferi yapan, motorlu, uzun, üzeri açık bir trenle geçiyorsunuz.
Buraları yürümek yasak. Zira çabucak her kayanın arkasında bir mezar… Bazılarında hafriyat sürüyor, bazıları açılmamış, bazıları de yağmalanmış. Merkezi noktada açılmış ve gezilmeye hazır 60 kadar mezar var. Rehberimiz bize sorarak seçim yapmamıza yardım ediyor. İçi hayli renkli ve uygun korunmuş duvar fotoğrafları niçiniyle I. Ramses, III. Ramses ve Merenptah mezarlarını seçiyoruz. Bilge’nin aklı en büyük firavun II. Ramses’te lakin burası sinemalar ve efsaneler niçiniyle epey merak edildiği için ekstra fiyatlı ve çıkışta kesinlikle pişmanlıkla sonuçlanacak biçimde sade bir mezarmış, o niçinle girmiyoruz. Bilhassa Merenptah mezarı (Hz. Musa’yı Kızıldeniz’e süren firavun olduğu sanılıyor) bedelli taşlarla renklendirilmiş. O periyotta mavi, ‘kalsiyum bakır silikat’tan üretiliyor ve epeyce az bir renk…
Rehberimiz bu renklerin görülebilmesi için özel ışıklandırmalar yapıldığını anlatıyor. Keşfedildiği devirde meşaleyle girildiğinde rengârenk olan odalar olağan ampulle aydınlatıldığında renksiz görünmüş. Bu niçinle alevin aydınlığını taklit eden bir aydınlatma kullanılıyor. Hükümdarlar Vadisi, Kahire’deki piramitlerden bile daha etkileyici ve gözünüzle gördüğünüzü rastgele bir kameranın çekip size göstermesinin imkânsız olduğu noktalardan biri… Vadiden çıkıp 4 bin yıl evvelki tek bayan firavun Hatşepsut’un tapınağını geziyoruz.
Muhtemelen bâtın geçitlerle vadiye bağlı, her yer tünel… Sakal takıp erkek üzere gibir daharek merasimlere katılan Hatşepsut kendinden daha sonrakilerce uzun yıllar unutturulmuş ve tapınağı gizli kalmış. ‘Milyonlarca merdiven’ inip çıkarak geldiğimiz vadiden daha sonra buranın merdivenleri de gözümüzde büyüyor lakin çıkmamak mümkün değil. Dönüş yolunda etraftaki boşaltılmış meskenleri gösteriyor rehberimiz. Bu gecekondu mahallelerinde her mesken aslında bir kaçak hafriyat merkeziymiş. Her konutun altından vadiye, mezarlara hakikat hafriyatlar yapılırmış, devlet tahlil bulamayınca konutları boşalttırmış. Yorgunuz lakin ömrümüz boyunca unutulmayacak anılar biriktirmişiz, indiğimiz ya da çıktığımız tek bir basamaktan bile pişman değiliz…
Mısır’ın turizmi Türklere emanet
18 yaş altı ve 45 yaş üstü Türkler kapı vizesiyle giriyor. Aşı kartı kâfi. Vize 25 dolar. Yeşil pasaporta vize yok fakat memur ısrarla 75 dolar alıyor. Girişteki polis vizesiz gireceksiniz diye ‘bize’ kızıyor… Daha kapıda başlıyor macera! Sakiniz. Müellifimiz Saffet Emre Tonguç’un teklifiyle Rixos Hurgada’yı tercih ettik zira konukları bu noktada karşılayıp meseleleri çözüyorlar. Mısır CEO’su Erkan Yıldırım ülkede 4 oteli olan kümenin buraya yatırım yapmaya devam ettiğini söylüyor. Türkiye havayolundan çeşit şirketine tüm noktalarda belirleyici. Bilhassa Rusya üzere ülkelerden turisti Mısır’a taşıyan Türk menşeli şirketler… Ayrıyeten Mısırlı yatırımcı da gelen turist de Türk otelcilerine ve otellerine hayran. Bölgedeki tüm oteller Türklerle çalışmak istiyor.
Tek bayan firavun Hatşepsut’un mezarı bu tapınakta. Kendinden daha sonra gelenler ondan kalan her şeyi unutturmaya çalışmış.
Mercan resifleri açıklarda
Hurgada’da, Şarm el Pir kadar renkli bir denizaltı hayatı var ancak çarçabuk ulaşılır biçimde bir mercan yapısı yok. Tekneyle yapılan cinslere katılmak sizi mutlu edecektir. Küçük çocuklu aileler için kıyıların kumlu yapısı daha da tercih niçini. Biz gücümüzü Hükümdarlar Vadisi’ne ayırmak için tekne tipi yapmadık. Birinci günü otelde dinlenerek ve ılık sularda yüzüp güneşlenerek geçirdik. İkinci günse Hurgada merkezini ve müzesini gezdik.
Otelin organize ettiği sürücü ve araç inançlıydı. Kendi başınıza bir ulaşım aracına binmeye çalışmak, pazarlık yapmak üzere risklere girmek çocuklu bir seyahatte olacak şey değil. Daima referansınız olmalı; oteliniz, çeşit şirketiniz üzere… Evvelden de pırıl pırıl bir ülke değildi lakin artık sokaklar biraz daha kirli; turistik bölgeler hariç… Büyük bir marina var; kafeler, restoranlar sıra sıra. Marinadaki yelkenliler, cins tekneleri hayli hoş. Marina boyunca yürüyüp çıkışta turistlere deve gezisi yaptıranlarla karşılaşıyoruz. Çabucak geride ünlü balık pazarı var.
Karnak bir tapınak kompleksi. İçindeki 5 dikilitaştan 3’ü yurtdışına çıkarılmış, bunlardan biri İstanbul’daki meşhur Dikilitaş.
Kapıda rengârenk sebzeciler, içeride envai çeşit deniz eseri. Hurgada Müzesi ihtişamlı. Sadana Adası yakınlarında batan Osmanlı gemisinden çıkarılan 18’inci yüzyıl yapıtları; Osmanlı idaresinden kalan berat, madalya, mücevher üzere eserler var. Tutankamon Koleksiyonu’ndan yepyeni modüllerle hazırlanmış mükemmel bir standa denk geliyoruz. Altın taht, süs eşyaları ve hayli sayıda mumya sergileniyor. Giriş, kişi başı 200 Mısır Lirası (yaklaşık 170 lira). 10.00’da açılan müze, 13.00’te kapanıyor. 17.00’de bir daha açılıp 23.00’e kadar gezilebiliyor.
Yorucu bir çarşı ve müze cinsinin ertesinde Bilge’nin uykularını kaçıran Luksor seyahatine geliyor sıra… Sabah erkenden kalkıyoruz. Hurgada’dan Luksor’a 4 saat yolumuz var ancak ne yol! Üst Mısır’a hakikat Doğu Çölü’nün içlerine yol alıyoruz. Bu çölün yapısı kum değil, yatay değişik kayalar, dokununca ufalanan çeşitten, farklı görünüyor, biraz da ürkütücü. bir süre daha sonra telefonun bile çekmediği ıssız noktaları geride bırakıyor ve Nil’in kollarının rahmetiyle birden yeşeren köylerin ortasından geçmeye başlıyor yolumuz… Kina’ya varınca Luksor’a az kalıyor.
Memnon heykelleri
Sarsıcı ihtişam
Luksor kasaba merkezi kalabalık ve turist kafileleriyle dolu. Karnak Tapınağı buradaki birinci durağımız. Giriş, 200 Mısır Lirası. Kalabalık ve ihtişam, insanı birinci dakikada sarsıyor. ‘Koç Başlı Sfenks Yolu’ bizim seyahatimizden epeyce kısa müddet daha sonra resmi merasimle açıldı, onarımı 2005’ten beri sürüyordu. 3-4 bin yaşındaki sfenksleri geçip devasa sütunların ortasına girmedilk evvel bir daha devasa heykellere bakakalıyoruz…
Her şey fazlaca büyük. Karnak aslında bitmemiş bir tapınak. Her firavun kendindilk evvelki firavunun yaptığı eklemelerden çok fazlasını yaparak bu hale getirmiş. 5 katlı apartman kadar yüksekliği, 5-6 metre çapı ve üzerlerindeki süslemelerle 134 sütunu tek tek incelemek istiyoruz. Bizim şaşkınlığımız da Bilge’ninkinden farklı değil. Renkler, desenler, çizimler, her biri hayli ayrıntılı. 8 bin adak taşı, 450 heykel ve 10’larca sfenksin yanı sıra bölge hâlâ kazılıyor ve hâlâ eserler çıkarılıyor… Hükümdarların hayatını anlatan çizimlerde, başındaki ışınla İlah Ra’yı ayırt etmeyi öğreniyoruz. Bilge hiyerogliflerde ‘tut ankh amon’ işaretlerini seçebiliyor. Çoklukla aşk, uzun ömür üzere dilekler ve bunların simgeleri var sütunlarda, rehberden çok Bilge’yi dinliyoruz.
Tapınağın derinliklerinde de bâtın bir göl var; Nil’den su taşıyarak oluşturulmuş. Keşişler burada yıkanıp dua ediyormuş. Gölün kenarında, insan uzunluğunda bir taşın üstünde dev bir scarap (bokböceği) heykeli. Turistik bir aktiflik olarak etrafını üç kere dönen aşk, beş sefer dönen para buluyor üzere bir öykü anlatıyorlar… Buradan hiç ayrılmak istemesek de kısa bir Nil cinsiyle kentin öbür yakasına geçiyoruz. Es-Salamat olarak da bilinen devasa Memnon heykellerinin yanında bir mola veriyoruz. III. Amenhotep’i temsil eden iki anıtsal heykel 18 metre yüksekliğinde ve 720 ton tartısında. İkisi de kumtaşından oyulmuş. Bir vadinin girişine dikilmiş bu iki dev heykel restore edilmedilk evvel çığlıklar atarmış. Rüzgârla oluşan ve çığlığa benzeyen sesler tamirattan daha sonra kesilmiş.
Kızım Bilge Hurgada Müzesi’nde mumyaları inceliyor.
Piramitlerden etkileyici
daha sonraki durağımız Hükümdarlar Vadisi. Üç mezar girişli biletler 240 Mısır Lirası. Geniş holde vadinin şeffaf fiberglas bir minyatürü var. Gezeceğimiz yeri anlamak için düzgün bir şey, yerin altını da karınca yuvaları üzere göstermişler. Mezarlar piramitlerden farklı olarak yerin altına hakikat iniyor. Uzun, karmaşık labirentler ve odalar halinde oyulmuş. Vadinin girişini ring seferi yapan, motorlu, uzun, üzeri açık bir trenle geçiyorsunuz.
Buraları yürümek yasak. Zira çabucak her kayanın arkasında bir mezar… Bazılarında hafriyat sürüyor, bazıları açılmamış, bazıları de yağmalanmış. Merkezi noktada açılmış ve gezilmeye hazır 60 kadar mezar var. Rehberimiz bize sorarak seçim yapmamıza yardım ediyor. İçi hayli renkli ve uygun korunmuş duvar fotoğrafları niçiniyle I. Ramses, III. Ramses ve Merenptah mezarlarını seçiyoruz. Bilge’nin aklı en büyük firavun II. Ramses’te lakin burası sinemalar ve efsaneler niçiniyle epey merak edildiği için ekstra fiyatlı ve çıkışta kesinlikle pişmanlıkla sonuçlanacak biçimde sade bir mezarmış, o niçinle girmiyoruz. Bilhassa Merenptah mezarı (Hz. Musa’yı Kızıldeniz’e süren firavun olduğu sanılıyor) bedelli taşlarla renklendirilmiş. O periyotta mavi, ‘kalsiyum bakır silikat’tan üretiliyor ve epeyce az bir renk…
Rehberimiz bu renklerin görülebilmesi için özel ışıklandırmalar yapıldığını anlatıyor. Keşfedildiği devirde meşaleyle girildiğinde rengârenk olan odalar olağan ampulle aydınlatıldığında renksiz görünmüş. Bu niçinle alevin aydınlığını taklit eden bir aydınlatma kullanılıyor. Hükümdarlar Vadisi, Kahire’deki piramitlerden bile daha etkileyici ve gözünüzle gördüğünüzü rastgele bir kameranın çekip size göstermesinin imkânsız olduğu noktalardan biri… Vadiden çıkıp 4 bin yıl evvelki tek bayan firavun Hatşepsut’un tapınağını geziyoruz.
Muhtemelen bâtın geçitlerle vadiye bağlı, her yer tünel… Sakal takıp erkek üzere gibir daharek merasimlere katılan Hatşepsut kendinden daha sonrakilerce uzun yıllar unutturulmuş ve tapınağı gizli kalmış. ‘Milyonlarca merdiven’ inip çıkarak geldiğimiz vadiden daha sonra buranın merdivenleri de gözümüzde büyüyor lakin çıkmamak mümkün değil. Dönüş yolunda etraftaki boşaltılmış meskenleri gösteriyor rehberimiz. Bu gecekondu mahallelerinde her mesken aslında bir kaçak hafriyat merkeziymiş. Her konutun altından vadiye, mezarlara hakikat hafriyatlar yapılırmış, devlet tahlil bulamayınca konutları boşalttırmış. Yorgunuz lakin ömrümüz boyunca unutulmayacak anılar biriktirmişiz, indiğimiz ya da çıktığımız tek bir basamaktan bile pişman değiliz…
Mısır’ın turizmi Türklere emanet
18 yaş altı ve 45 yaş üstü Türkler kapı vizesiyle giriyor. Aşı kartı kâfi. Vize 25 dolar. Yeşil pasaporta vize yok fakat memur ısrarla 75 dolar alıyor. Girişteki polis vizesiz gireceksiniz diye ‘bize’ kızıyor… Daha kapıda başlıyor macera! Sakiniz. Müellifimiz Saffet Emre Tonguç’un teklifiyle Rixos Hurgada’yı tercih ettik zira konukları bu noktada karşılayıp meseleleri çözüyorlar. Mısır CEO’su Erkan Yıldırım ülkede 4 oteli olan kümenin buraya yatırım yapmaya devam ettiğini söylüyor. Türkiye havayolundan çeşit şirketine tüm noktalarda belirleyici. Bilhassa Rusya üzere ülkelerden turisti Mısır’a taşıyan Türk menşeli şirketler… Ayrıyeten Mısırlı yatırımcı da gelen turist de Türk otelcilerine ve otellerine hayran. Bölgedeki tüm oteller Türklerle çalışmak istiyor.