Bir boğaz, iki fener

Oylum

Global Mod
Global Mod
Beykoz’un ormanlık zirveleri içinden kıvrılıp Boğaz’ın sırtlarına tırmanmaya başladığınızda İstanbul’un kırları karşılar sizi. Yeşillikler içinde uzanan yoldan yürürken Karadeniz’den esen püfür püfür rüzgâr tatlı bir melodi fısıldar. Tarihi Anadolu ve Rumeli fenerleriyle yakın etrafını keşfetmek için Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nü kullanmak epeyce pratik bir seçenektir. Ben de o denli yapıp seyahatime Anadolu Feneri’nden başlıyorum…

Doyumsuz manzara

İstanbul Boğazı’nın Karadeniz çıkışında asırlardır birbirine yarenlik eden Anadolu ve Rumeli fenerleri, balıkçı köyleri ve süper görünümleriyle İstanbul’un art bahçesinde yükselen birer anıt üzere… Anadolufeneri Köyü, ismini zirvedeki tarihi fenerden alıyor. İstanbulluların bilhassa yaz aylarında günübirlik tatil ayrıcalığı yaşadığı, Anadolukavağı’nın çabucak yanı başındaki bu huzurlu yeri keşfetmeye başlayalım…

Yeşil bir zirve üzerinde bembeyaz gövdesiyle yükselen deniz fenerinin sunduğu görkemli görüntüye öbür yerde rastlamak mümkün değil. Gün uzunluğu gelip geçen gemilerle köpüklenen Boğaz, 100 metre kadar aşağıda, adeta ayaklarımın altına seriliyor. Üretim tarihi, 1769’a kadar giden fenerin çabucak bitişiğindeki seyir terası, ziyaretçilerin gözdesi. Işık sistemi Fransızlar tarafınca yapılan fener, 1856’da yenilenmiş.


Rumeli Feneri

Eski bir yapı olabilir fakat rivayetleri hâlâ lisanlarda. Örneğin asırlardır gemilere kılavuzluk eden fenerin inşasından evvel, Boğaziçi’nin girişini işaret etmek için buradaki köyde dev kütükler yakılırmış. Rivayete nazaran birtakım bazı korsanlar soygun yapmak için farklı yerlere ateşler yakıp gemileri karaya oturturmuş. Öbür yandan köydeki balıkçıların dediğine nazaran fenerlerden Anadolu’da olanı, Rumeli’dekine bakılırsa rüzgâra karşı daha korunaklıymış. Tahminen de bu niçinle de yüzmek ya da piknik yapmak için daha fazlaca tercih ediliyor.


Eğer balık ziyafeti için vakit çabucak hemen erkense huzurlu ve telaşsız bir sabaha buradaki kahvelerden birinde kahvaltı yaparak başlayabilirsiniz. daha sonra da ağaçlıklı patikalardan yürüyüp denizdeki yunusların oyunlarını izleyebilirsiniz. Oraya kadar gitmişken size birkaç teklifim daha var: Dalgakıranı, plajı ve balık lokantalarıyla tanınan Poyrazköy, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nü çabucak ayağının tabanından izleme bahtı sunuyor. Buradan daha sonra sağa kıvrılan yol, Bizans kalıntısı Yoros Kalesi’ne devam ediyor.

Hoş koylar içinde

Şimdi de Boğaz’ın karşı kıyısındaki Rumeli Feneri’nin izini sürüyorum. Sarıyer üzerinden vardığım Rumeli Kavağı, balık lokantalarıyla ünlü. Buradan daha sonra evvel Büyük Liman’a, peşinden de Garipçe Köyü’ne ulaşılıyor. Bir vakit içinder ‘Akbabalar Şehri’ olarak anılan köyün geçmişi, antikçağlara dek uzanıyor.


Rüzgârı ve sakinliğiyle tanınan köyün zirvesinde 18’inci yüzyıldan kalma sur kalıntıları var. Rumeli Feneri Kalesi ya da öteki ismiyle Topçu Kalesi olarak bilinen yapı, tadına doyulmaz bir seyir keyfi sunuyor. 1856 tarihindeki Rumeli Feneri, gemilerin Boğaz sularına rahatça girebilmesi gayesiyle inşa edilmiş. Geçmişte ‘Türkeli Feneri’, ‘Avrupa Feneri’ ya da ‘Küçük Fener’ isimleriyle da anılan yapı, Karadeniz’e bakan sarp bir kayalığın üzerine kurulmuş. Günümüzde elektrikle çalışan fenerin ışık uzaklığı 18 mile çıkıyor.

İlk senelerında evvel gaz yağı, ondan sonrasında asetilenle çalıştırılan fenerin değişik bir hikayesi de var: Kule imali sırasında üst üste birkaç kere yıkılınca, yöre sakinleri durumu buradaki yatırın ziyan görmesine bağlamış. Bunun üzerine inşaatı yapan Fransızlar evvel türbeyi, daha sonra da feneri inşa etmiş. 30 metre yüksekliğindeki feneri benzerlerinden ayıran özellik, ortasında bir türbe olması.


Günümüzde Rumeli Feneri’ni görmek için gidenlerin bir kısmı, Saltuk Baba Türbesi’ni de ziyaret ediyor. Dahası, fenerin yakın etrafı de birbirinden hoş koylarla bezeli. Ketendere, Marmancık ve başkaları… Siz uygunu mi sıcak bir yaz günü deniz keyfi ve güneş banyosu için de gidin… Emin olun Karadeniz’in hırçın dalgaları kayaları yıkarken İstanbul’un deniz fenerleri de hoşluklarını size cömertçe sunacak.

Nasıl gidilir?

Anadolu Feneri’ne Beykoz üzerinden, Rumeli Feneri’her neyse Sarıyer’den gidiliyor. Her iki ilçeden fenerlerin olduğu köylere belediye otobüsleri kalkıyor.
 
Üst