Çene Eklemi Rahatsızlıkları Temporomandibular eklem (Çene Eklemi) alt çeneyi, baş tasına bağlayan eklemdir. Çene eklemi hastalıkları eklemi oluşturan çene kemiklerini, eklemin kıkırdak yapıdaki diskini ve çiğneme kaslarını ilgilendirir. Toplumun fazlaca büyük bir kısmında görülmekle birlikte, daha çoğunlukla bayan hastaları etkilemektedir. Çene eklemi rahatsızlığı olan hastalar çoklukla 20 yaş ile 40 yaş aralığındadır.
Çene eklemi ve çene kaslarına ait hastalıkların tedavisi Ağız, Diş ve Çene Cerrahisinin uğraş alanlarından birisidir.
Tempromandibular eklem (TME), alt ve üst çenenin birleştiği dış kulak yolunun çabucak önünde, şakak kemiğinin altında yer alan şakak çukuru (mandibular fossa) ile şakak kemiği yumrusu (mandibula kondili) içinde bulunan en oynak eklemlerden biridir.
Çene eklemi alt ve üst çenenin birleştiği bölgede çabucak kulak önünde yer alır ve çene kemiği, kaslar, kıkırdak yapılar, ligamentlerden (çenenin fazla açılmasını kısıtlayan lastiksi bağ dokular) oluşan kompleks bir yapıdır. Çene kaslarının kasılıp gevşemesi ve eş vakitli biçimde çene ekleminin hareketi yardımıyla ağız açılıp kapanır, kişi konuşabilir, bir şeyler çiğneyebilir, esneyebilir.
Çene Eklemi Rahatsızlıklarının niçinlerinden Bazıları
Muayene basamağında en kıymetli nokta, çene eklemi rahatsızlığının altında yatan faktörün yani etkenin belirlenmesidir.
Nitekim cerrahi teşebbüsler haricinde ekleme yapılan neredeyse tüm tedaviler semptomatik (belirtilere yönelik) tedavilerdir.
TME Tedavisi
Ortopedik aparey (splint) kullanması da mevcut tedavi biçimleri içindedır. Bu noktada hastanın belirli tedbirleri alması, tekliflere uyması ve kendini müdafaası epeyce kıymetlidir.
Hastanın tedavi sırasında uyması gereken noktalar şöyleki sıralanabilir;
Çene eklemi ve çene kaslarına ait hastalıkların tedavisi Ağız, Diş ve Çene Cerrahisinin uğraş alanlarından birisidir.
Tempromandibular eklem (TME), alt ve üst çenenin birleştiği dış kulak yolunun çabucak önünde, şakak kemiğinin altında yer alan şakak çukuru (mandibular fossa) ile şakak kemiği yumrusu (mandibula kondili) içinde bulunan en oynak eklemlerden biridir.
Çene eklemi alt ve üst çenenin birleştiği bölgede çabucak kulak önünde yer alır ve çene kemiği, kaslar, kıkırdak yapılar, ligamentlerden (çenenin fazla açılmasını kısıtlayan lastiksi bağ dokular) oluşan kompleks bir yapıdır. Çene kaslarının kasılıp gevşemesi ve eş vakitli biçimde çene ekleminin hareketi yardımıyla ağız açılıp kapanır, kişi konuşabilir, bir şeyler çiğneyebilir, esneyebilir.
Çene Eklemi Rahatsızlıklarının niçinlerinden Bazıları
Diş sıkma, gıcırdatma, dudak ısırma, tırnak yeme, uzun müddetli sakız çiğneme alışkanlıkları
Çene kaslarının çok yorgunluğu, çok güç kazanması (Bruksizm kararı)
Uzun mühlet ağzın açık kalmasına sebep olan diş tedavileri
Genel anestezi verilirken çenenin çok derecede açılması ve zorlanması
Besinleri tek taraflı çiğneme alışkanlığı
Alt ve üst çene dişlerinin eksik olması sebebiyle sadece belli bölgelerle çiğneme
Alt ve üst dişlerin birbirleriyle ahenk içerisinde olmaması (Dişsel Çapraşıklıklar)
Alt ve üst çene bağlantılarının yapısal olarak birbirine uyumlu olmaması (İskeletsel bozukluklar)
Yanlış uygulanmış, uyumsuzluk, yükseklik üzere sıkıntıları bulunan diş dolguları ve porselen protezler
Eklem bölgesini etkileyen darbeler, faydalanma ve kazalar
Çene eklemine baskı yapar stilde çeneye kol dayayarak oturma
Uyumsuz yüksek ya da alçak yastıkta yatma kararı alt çene eklemine baskı
Bazı sistemik hastalıklar
Psikolojik rahatsızlıklar
Diş sıkma ve diş gıcırdatma ve buna bağlı olarak çene bölgesinde yahut yanaklarda bilhassa sabah uyanıldığında hissedilen ağrılar
Çene ekleminden kulak, boyun, dişler, hatta burun ve göze yanlışsız yayılan basınç ve ağrılar
Çene hareketlerinde yetersizlik (çeneyi tam olarak açamama, ağız açılırken çenede gıcırdama, takılma, klik sesi, tek tarafa hakikat kayarak açılması olması)
Esneme ve/veya yemek yeme sırasında ağzın ağrılı ve güç açılması
Yemek yerken ısırmakta ve/veya ön dişlerle lokma koparmakta kuvvetlik çekilmesi, ağrılar
Sürekli ya da vakit zaman dişlerin kapanmasında farklılıklar olması (Dişler kapatıldığında üst çene ile alt çene içinde ara kalması, alt ve üst dişlerin birbirine denk gelerek sistemli bir kapanış sağlanamaması),
Yüzde ağrı ve yorgunluk hissi, şişlik
Dişlerin hassas hale gelmesi, aşınması, kırılmalar ve/veya sallantılar oluşması.
Hastadan, eklem şikayetleri ile ilgili ayrıntılı hikaye alınması
Dişler ve kapanış sisteminin muayenesi
Çiğneme kaslarının muayenesi
Çene ekleminin muayenesi
Muayene basamağında en kıymetli nokta, çene eklemi rahatsızlığının altında yatan faktörün yani etkenin belirlenmesidir.
Nitekim cerrahi teşebbüsler haricinde ekleme yapılan neredeyse tüm tedaviler semptomatik (belirtilere yönelik) tedavilerdir.
TME Tedavisi
Semptomların (Belirtilerin) tedavisi
Altta yatan sebebin tedavisi
Hazırlayıcı faktörlerin ortadan kaldırılması
Patolojik tesirlerin tedavisi
Hasta eğitimi ve esirgeyici tedavi
Splint tedavisi
İlaç tedavisi
Çiğneme kaslarına BOTOX uygulamaları
Egzersizler
Fizik tedavi
Manipülasyon
Psikiyatrik destek
Geç kalınmış olaylarda ileri tedaviler (Cerrahi vs.)
Ortopedik aparey (splint) kullanması da mevcut tedavi biçimleri içindedır. Bu noktada hastanın belirli tedbirleri alması, tekliflere uyması ve kendini müdafaası epeyce kıymetlidir.
Hastanın tedavi sırasında uyması gereken noktalar şöyleki sıralanabilir;
Dişlerini düzgün muhafazalı, ağız ve diş sıhhatine itina göstermeli,
Çene konumuna dikkat etmeli,
Yumuşak besinler tercih etmeli,
Sakız çiğnememeli,
Ön dişler ile sert besinler ısırmaktan kaçınmalı,
Ağız açıklığını makul ölçünün üzerinde açmamalı, çenesini desteklemeli (Örn. Esnerken)
Hekimin önerdiği çene antrenmanlarını yapmalı,
Ağrı için tıbbi tedaviye uymalı,
İlaçlarını tertipli almalı,
Eğer uygulanmışsa splintini mutlak sadakat ile tertipli takmalı.