Ericksonian psikoterapi nedir? Hipnoz nedir?
Hipnoz, hayal gücünün sayesinde birini “alternatif” bir gerçekliğe yönlendirme ve mevcut sorunların yahut semptomların üstesinden gelmesine yardımcı olacak tecrübeler yaşamasına müsaade verme sanatıdır. Bu alternatif gerçeklik – terapötik transta – ne kadar ağır bir biçimde deneyimlenirse, bu hayal edilen tecrübelerin (imajinasyon) hayatın somut gerçekliğinde de uygulanma mümkünlüğü o kadar yüksek olur.
Transa girmek transı kolaylaştırmak için 250 yıl boyunca çeşitli teknikler ve ritüeller geliştirilmiştir. Hipnotik bir transa başlama tek başına kâfi değildir. Klinik olarak ilgili semptomları değiştirmek için içsel bir “öteki” gerçekliğin inşası, derinlemesine terapötik bilgi gerektirir. sıradan bir telkin vererek mesela “Şunu yap ya da yapma!” diyerek, trans ne kadar derin olursa olsun ve telkinler ne kadar sık ve etkileyici bir biçimde yenidenlanırsa yapılsın – ekseriyetle on yıllardır var olan semptomları değiştirmek için kâfi değildir.
Hipnoz doğal bir durumdur ve beynin duruma bakılırsa aktifliğini denetim etme yeteneğine dayanır, bu biçimdece makul alanlar pek faal olurken, öbür alanlar aktivitelerinde aşağı regüle edilir. Yani hipnoz doğal bir durumdur. Bilhassa yüksek taleplerle karşılaştığımızda hipnotik durumları harekete geçiririz. Bir atletin yahut sanatkarın her şeyin kendi kendine gittiği ve öbür rahatsız edici tesirlerin büsbütün engellendiği akış hali, hipnotik bir durumdur. Trans durumlarında olağanüstü muvaffakiyetler elde edilir. Burada aktif-uyanık-hipnozdan bahsediliyor.
Hipnoz dünyanın en eski şifa hallerinden biridir. Yüzseneler evvel ister antik Yunanistan’ın Asklepios tapınaklarında tapınak uykusu ister yerli halklarda şamanizm olsun çeşitli hastalıklar trans, dissosiyatif ve meditatif usullerle tedavi edilirdi.
henüz her kültür kendi tekniklerini ve hallerini geliştirmiştir, lakin hepsinin emeli birebirdir: trans ve onunla birlikte şifa.
Bu süreçler yüzseneler boyunca daha da geliştirilmiş, rafine edilmiş ve güzelleştirilmiştir ve en son çağdaş hipnoterapinin doğuşu Milton H. Erickson’a ile gerçekleşmiştir. Hipnozun “unutulduğu” uzun bir basamaktan daha sonra, 1980’lerden beri bir rönesans yaşıyor ve – bilhassa Amerika’da, beraberinde Avrupa’da – bilimsel olarak tanınan ve giderek daha fazla uygulanan bir terapi metodudur. Şu anda en kuvvetli biçimde psikoterapötik bir araç olarak temsil edilmektedir. Lakin “kökenin” tıp alanında da yattığını unutmamak gerekir. Ve hipnozun günlük bir “tıbbi araç” olduğunu bulmak için tarihte hayli geriye gitmeye gerek yok. Baş Helim Dr. Örneğin, Bonne 1919’da şunları yazmıştı: “Ne yazık ki, narkotikten kurtulmanın en kıymetli yolu hekimler tarafınca epeyce az kullanılmaktadır: Hipnoz ve telkin terapisi. […] Tedavi edilemeyen, mesela ameliyat edilemeyen karsinomlar, sarkomlar yahut benzerleri durumunda ve ayrıyeten nevraljide telkin terapisi, hipnotik uyku ile yahut hipnotik uyku olmadan mükemmeller yaratır ve bilhassa kalp hastaları için, kalbe ziyan veren narkotik ve antiseptiklerden tasarruf sağlar.” Son derece tesirli, kolay denetim edilebilir ve inançlı gaz ve enjeksiyon anesteziklerinin yanı sıra ağrı denetimi ve denetimi için çok kuvvetli ilaçların geliştirilmesiyle, hipnoz hastanelerden ve beraberinde tabiplerin şuurundan giderek daha fazla itildi. Tıbbi hipnoz, günümüzde anestezi, ağır bakım, acil tıp, dahiliye, küçük ve orta ölçekli invaziv müdahaleler ve ağrı tıbbı alanında muhakkak en tesirli biçimde kullanılabilir.
Hipnoz ve transın şifa sistemi olarak kullanması neredeyse insanlığın kendisi kadar eskidir. Lascaux mağiçinden ünlü “şafttaki sahne” ile başlayarak Peder Gassner’ın şeytan çıkarması ve Franz Anton Mesmer’in manyetizması ile bugün kullanılan prosedüre kadar yani Milton Erickson’a kadar sürmektedir.
Hipnoz için yeni bir devir: Milton H. Erickson
“Sesim her yerde size eşlik ediyor. Anne babanızın, öğretmenlerinizin, oyun arkadaşlarınızın sesine, rüzgarın ve yağmurun sesine dönüşüyor.”
-Milton H.Erickson –
Bugün hipnozdan bahsetmiş olduğumizde, ister psikoterapötik ister tıbbi alanda olsun, her yerde onun ismi var. Milton Erickson genellikle
“modern hipnozun babası” olarak anılır ve hipnozun kullanılmasında önemli yenilikler ve değişiklikler getirmiştir.
Erickson’un hayatının bir tarifiyle başlamadan evvel, hikayelerle uğraşmada epey usta olduğundan ve terapötik çalışmalarında bunları çok derecede kullandığından, hayatını çevreleyen biroldukca mit bulunduğunu belirtmek gerekir.
Milton Hayland Erickson, 5 Aralık 1901’de Nevada, Aurum’da doğdu. Erickson’lar geniş bir aileydi ve Milton dokuz çocuktan ikincisiydi. Babası Albert Erickson, 1906’da bir çiftlik satın almaya karar verene kadar mahallî gümüş madeninde çalıştı, akabinde Erickson’lar Wisconsin, Lowell’a taşındı. Milton tüm çocukluğunu orada geçirdi ve terapi öykülerinin birçok bu periyoda ilişkin. O devirlerde uzun bir süre Erickson, önemli handikaplarla uğraş etmek zorunda kaldığı için “geride kaldığı” düşünülmüştür. Amusia’dan muzdaripti, yani sağlam duyu organlarına karşın ton yahut ritim dizilerini tanıyamama yahut bunları sonrasındasında bir daha üretememe sorunu yaşıyordu. Ayrıyeten renk körüydü. bakılırsabildiği tek renk koyu mordu. Bu da onun bu renkte giyinmeyi sevmesine, meskeninin neredeyse tamamının morla süslenmesine ve her vakit bu renkten armağan almayı sevmesine niye olmuştur. Lakin bu biçimdeın en berbat kısıtlılığı disleksisiydi ve bu ona “Sözlük” (Dictionary) lakabını kazandırdı, zira sözlükte bir söz aradığında, her vakit A ile başlamak ve daha sonra o söze kadar ilerlemek zorundaydı. 1919’da Wishfield Lisesi’nden mezun olduktan kısa bir süre daha sonra, bir daha sonraki mukadderat darbesini yaşadı. Poliomyelit hastalığına yakalandı, komaya girdi ve kısa bir süre için Milton hastalıktan kurtulamayacak üzere görünüyordu. Fakat üç gün daha sonra tekrar uyandı lakin büsbütün felç oldu. Erickson, hastalığının sonrasındasında bir terapist olarak kullanacağı temel ögelerin birçoklarını öğrenmesine büyük ölçüde katkıda bulunduğunu tekraren vurguladı. Erickson’un belgelenmiş sayılabilecek kimi hikayeleri bu periyoda aittir. En biçimlendirici olanlarından biri de bu noktada özetlemek gerekirse anlatılmalıdır: Erickson’un annesi ve babası tarlada çalışmak için ayrılmadan evvel, Milton’la takılmayı, onunla konuşmayı ve onu gündüz sallanan sandalyesinde sallamayı alışkanlık haline getirmişlerdi. Sallanırken, bakış açısının değişmesiyle penceresinden dışarıyı da gorebiliyordu. Bir gün o denli oldu ki Erickson’ın anne babası onlar konuttan çıkmadan Erickson’u görmeye gelmediler. Ancak bu devirden fazlaca keyif aldığı ve sahiden pencereden dışarı bakmak istediği için, her gün sallanmak üzere ağır bir biçimde hayal etmeye başladı. bir süre daha sonra sallanan sandalyenin hareket etmeye başladığını fark etti. Burada açıkça ideomotor prensibini fark etti ve bundan daha sonra ağır hayal gücü ile felçli kaslarını bir daha harekete geçirmeye başladı. Bu yüzden günlerce eline baktı ve bir dirgen tutmanın nasıl bir his olduğunu hayal etti – ta ki kolu bu hareketi ideomotor olarak gerçekleştirene kadar. Erickson, terapi seanslarında bu periyoda ilişkin öbür bir kıssa kullanmayı severdi: Sallanan sandalyesinde felçli bir biçimde otururken, küçük kız kardeşlerinden biri yürümeyi öğreniyordu. O sırada yalnızca gözlerini hareket ettirebildiğinden, birinci adımları atmaya çalışan kız kardeşini izledi. olağanüstü bir müşahede gücüyle donatılmış, kendinizi ayakta tutmak için gerçek hareketleri yapmak için gereken her küçük şeyi tahlil etti. Bu tecrübesi terapilerinde ve hikayelerini öğretmede tekrar yine kullandı.
Bu neredeyse hayal bile edilemez zihinsel eğitim yardımıyla, neredeyse bir yıl daha sonra yine koltuk değneği üzerinde yürüyebildi, ondan sonrasında yalnızca yavaşça bir topallama kaldı. 1921’de psikoloji ve tıp alanındaki çalışmalarına Wisconsin Üniversitesi’nde başladı ve 1928’de psikoloji alanında yüksek lisans ve tıpta doktora derecesi ile mezun oldu. Çalışmaları sırasında hipnozla birinci sefer psikiyatrist Clarke L. Hull’un öğrencilerin önünde hipnoz gösterisi yaptığını gördüğünde tanıştı. Mevzuyu incelemeye başladı, Hull’un ile bir seminere katıldı ve mezun olduğu vakit tanıdığı yüzden çok insanı hipnotize etmişti.
1928’den itibaren Erickson çeşitli kliniklerde psikiyatrist olarak çalıştı, 1942’den 1948’e kadar tıp fakültesinde Detroit, Michigan’daki Wayne Eyalet Üniversitesi psikiyatri kürsüsündeydi. 1949’da, sıhhat niçinleriyle, vefatına kadar yaşadığı Arizona, Phoenix’e taşındı ve artık neredeyse efsanevi öğretim seminerlerini sonuna kadar düzenlediği özel muayenehane işletti. Phoenix’teki evindede birçok mor mobilyalar ve aksesuarlarla döşenmişti. Fakat hepsinden öte, Erickson’ın terapileri ve seminerleri için de kullandığı ofisi, tedavi emelli kullanmayı her vakit bildiği kimi vakit tuhaf objelerle doluydu. Erickson ayrıyeten Amerikan Klinik Hipnoz Derneği’nin kurucu üyesi ve lideri ve American Journal of Clinical Hypnosis’in kurucu ortağı ve editörüydü.
Bugün hipnoterapistler içinde ünlü olan Squaw Peak (hem de Piestewa Peak olarak da bilinir) Phoenix’te bulunmaktadır. Erickson, Phoenix Dağları Müdafaa Alanı’nın bir kesimi olan bu dağı hastalarının motivasyonunu test etmek için kullanırdı. Bir hasta randevu almak için Erickson’ı aradığında yaptığı birinci şey onu Squaw Peak’e göndermek olurdu. Bu dağ yalnızca 795 metre yüksekliğinde olduğundan ve eğitimsiz bir kişi olarak tırmanmak 90 dakikadan az sürdüğünden, Erickson bunun her hasta için aşılabilmeye uygun olarak görürdü. Bu “nazaranv”e ek olarak bununla birlikte geliştirdiği “seeding” prosedürünü kullanarak terapiye başlamıştır. Hastanın durumu ve sıkıntısıyla örtüşen, birinci bakışta büsbütün alakasız görünen, lakin onlara daha dikkatli bakıldığında (bilinçdışı süreç için) mutlaka tahliller üretebilecek hastasına mahsus küçük cümleler kulanmaya başlardı. Erickson bunu, hastayla birinci seansta üzerinde çalışılacak bir “filizlenmiş tohum” elde etmek için yapıyordu. Erickson bunu, hastayla birinci seansta üzerinde çalışılacak bir “filizlenmiş tohum” elde etmek için yapıyordu. Squaw Peak dağına çıkmak yalnızca motivasyonu test etmekle kalmıyordu, bununla birlikte bilinçdışı tohumlama (seeding) olarak işe yarıyordu. Bir hasta tırmanışta ustalaştığında, terapi için Erickson’a gelebilirdi. Erickson’un terapi seansları, bugün alışıldığı üzere muhakkak 45-50 dakika ile sonlu değildi, beraberinde birkaç saat de sürebilirdi. Erickson’ın meblağları da hastanın finansal imkanlarına nazaran değişiyordu.
İlk seansta hasta, Erickson’un kendisi tarafınca geliştirilen ve Erickson’ın her hasta hakkında makul bir vakitte gereksinim duyduğu akla gelebilecek her türlü bilgiye sahip olacağı biçimde tasarlanmış epey sayfalı bir anket doldurması gerekiyordu. Bu gerçeğe daha yakından bakarsanız, kelam konusu kişi hakkında neredeyse her şeyi bildiği için Erickson’un kimi vakit dahiyane terapi konseptlerini nasıl geliştirebildiği netleşir. Erickson buna bugün denildiği üzere “Rapport” demedi, ” establishing a Yes-Set “tan bahsetti. “Rapport” terimi sonrasındasında John Grinder tarafınca eklendi.
Peki Klasik Hipnoz nedir?
Klasik Hipnoz Birden fazla insanın hipnozdan anladığı şey klasik hipnoz ya da başka ismi ile direktif hipnozdur. Burada Hipnoz Uzmanı danışana (hipnotize olana) direkt telkinlerde bulunur. Uzun vadede, bu tip hipnoz insanların yalnızca %20’sinde işe fayda. Yani bu epey umut verici değil. Klasik hipnozun dışında Amerikalı Psikiyatrist Milton Erickson tarafınca kuramsallaştırılan çağdaş hipnoz ya da öteki ismiyle direktif olmayan hipnoz vardır. Hipnozun daha dolaylı olarak (direktif olmayan) yani ötekinin içsel süreç sistemini keşfederek çalışan ve bu biçimdece fazlaca daha derin ve kalıcı değişiklikler meydana getirebilen çağdaş hipnoz usulü Almanya ve öteki batılı ülkelerde Psikoterapi sistemi olarak kullanılmaktadır. Yaklaşık 25 yıl öncesine kadar uygulanan klasik yani yönlendirici hipnoz, standart hipnotik prosedürlerle çalışır. Her danışan tıpkı biçimde transa alınır. Klasik hipnoz sisteminde ortasında, makul telkinler verilerek çalışılır (mesela, “tekrar asla sigara içmeyeceksiniz”). Öbür telkin örneği (“Tamamen rahatladınız”) yahut (“Rahatla!”, “Rahatladınız!”) üzere direkt telkinlerle çalışılır. Klasik hipnozda, hipnotize edilebilirliğin, standartlaştırılmış telkin edilebilirlik testleri ile ölçülebilen değişmez bir kişilik özelliği olduğu var iseyılır. Klasik, klasik hipnozun avantajı, öğrenmesinin nispeten kolay olması ve epey az ferdî hazırlık gerektirmesidir; dezavantajı, danışanların sadece nispeten küçük bir yüzdesinde kalıcı tesirler üretebilmesidir. Türkiye’de uygulanan ve pek fazlaca kurumda öğretilen işte bu klasik Hipnozdur. Erickson’ın hipnoterapisi (Modern Hipnoz, Çağdaş Hipnoterapi) Amerikalı hipnoterapist Milton Erickson’ın teknikleri Avrupa’da 1970’lerden beri bilinmektedir. Erickson, danışanlarını o kadar ustalıkla bir biçimde transa sokuyordu ki, nitelikli gözlemciler (hipnoz uzmanları) bile Erickson’un transı nasıl başlatmış olduğunı ve kullandığını birinci başta zar sıkıntı anlayabiliyordu. Erikson danışanın ferdi gereksinimlerine bakılırsa uyarlanmış dolaylı telkinlerle, kasıtlı baş karışıklığı ve hipnotik metaforlar ve kıssalar üzerinde çalıştı. Çağdaş Erickson’un teknikleri ile, günümüzde şimdi her danışanı, birden fazla terapötik gaye için kullanılabilecek bir transa sokabiliriz. Hipnoz’un çeşitli kullanım alanları Psikoterapide hipnozun nispeten sıradan bir uygulaması, onu bir gevşeme tekniği olarak kullanmaktır. Örneğin, bir hipnoterapist hastayı rahatlatıcı bir plaj ortamına sokabilir. Hipnotik gevşeme, mesela gerilim semptomlarını, kardiyovasküler hastalıkları, uyku bozukluklarını, psikosomatik bozuklukları tedavi etmek yahut tükenmişlik profilaksisi için kullanılabilir. Hipnotik travma terapisinde, danışanın kendisini işgal eden dayanılmaz hislerden ayırma yeteneği güçlendirilebilir ve sonrasındasında gerekirse travmanın dissosiyatif bir biçimde kademeli olarak bütünleşmesi sağlanabilir.
Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye
Türkiye’de ego state terapi çalışmaları, “John Watkins Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye®” kurucusu, Abdullah ÖZER tarafınca yürütülmektedir. Ego State Terapi eğitimininde EGO-STATE-THERAPIE DEUTSCHLAND (EST-DE) “Almanya Ego State Terapi” eğitim programı uygulanmaktadır. John Watkins Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye®(TESCİL NO 2021 067362 TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU) 2021 yılında İzmir’de kurulmuştur. Abdullah ÖZER Ego State Terapi eğitimini Almanya’da almış ve Almanya Ego State Terapi Birliği tarafınca akredite bir Ego State Terapistidir. Abdullah ÖZER ayrıyeten Ego State Therapy International (ESTI) tarafınca akredite olmuş milletlerarası onaylı Ego State Terapisitidir. Abdullah ÖZER hem Almanya’da hem Memleketler arası arenada Türkiye’yi temsil eden birinci ve tek akrediteli Ego State Terapistidir. Kurucu Lideri olduğu Ego State Terapi Enstitüsü’nde eğitmen olarak Ego State Terapi eğitimleri vermektedir.
Yayınlanan yazılar kaynak göstermeden, müsaadesiz kullanılması, kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Yapıtları Maddesine nazaran kabahattir. Yayınlanan yazılar, makaleler, haberler kaynak gösterilerek içeriği değiştirilmemek kaidesiyle yayınlanmasına müsaade verilmektedir.
Abdullah ÖZER
Sosyal Çalışmacı, Bilim Uzmanı (Klinik Psikoloji)
Eğitimini almış olduğu Psikoterapi Ekolleri:
Hipnoz, hayal gücünün sayesinde birini “alternatif” bir gerçekliğe yönlendirme ve mevcut sorunların yahut semptomların üstesinden gelmesine yardımcı olacak tecrübeler yaşamasına müsaade verme sanatıdır. Bu alternatif gerçeklik – terapötik transta – ne kadar ağır bir biçimde deneyimlenirse, bu hayal edilen tecrübelerin (imajinasyon) hayatın somut gerçekliğinde de uygulanma mümkünlüğü o kadar yüksek olur.
Transa girmek transı kolaylaştırmak için 250 yıl boyunca çeşitli teknikler ve ritüeller geliştirilmiştir. Hipnotik bir transa başlama tek başına kâfi değildir. Klinik olarak ilgili semptomları değiştirmek için içsel bir “öteki” gerçekliğin inşası, derinlemesine terapötik bilgi gerektirir. sıradan bir telkin vererek mesela “Şunu yap ya da yapma!” diyerek, trans ne kadar derin olursa olsun ve telkinler ne kadar sık ve etkileyici bir biçimde yenidenlanırsa yapılsın – ekseriyetle on yıllardır var olan semptomları değiştirmek için kâfi değildir.
Hipnoz doğal bir durumdur ve beynin duruma bakılırsa aktifliğini denetim etme yeteneğine dayanır, bu biçimdece makul alanlar pek faal olurken, öbür alanlar aktivitelerinde aşağı regüle edilir. Yani hipnoz doğal bir durumdur. Bilhassa yüksek taleplerle karşılaştığımızda hipnotik durumları harekete geçiririz. Bir atletin yahut sanatkarın her şeyin kendi kendine gittiği ve öbür rahatsız edici tesirlerin büsbütün engellendiği akış hali, hipnotik bir durumdur. Trans durumlarında olağanüstü muvaffakiyetler elde edilir. Burada aktif-uyanık-hipnozdan bahsediliyor.
Hipnoz dünyanın en eski şifa hallerinden biridir. Yüzseneler evvel ister antik Yunanistan’ın Asklepios tapınaklarında tapınak uykusu ister yerli halklarda şamanizm olsun çeşitli hastalıklar trans, dissosiyatif ve meditatif usullerle tedavi edilirdi.
henüz her kültür kendi tekniklerini ve hallerini geliştirmiştir, lakin hepsinin emeli birebirdir: trans ve onunla birlikte şifa.
Bu süreçler yüzseneler boyunca daha da geliştirilmiş, rafine edilmiş ve güzelleştirilmiştir ve en son çağdaş hipnoterapinin doğuşu Milton H. Erickson’a ile gerçekleşmiştir. Hipnozun “unutulduğu” uzun bir basamaktan daha sonra, 1980’lerden beri bir rönesans yaşıyor ve – bilhassa Amerika’da, beraberinde Avrupa’da – bilimsel olarak tanınan ve giderek daha fazla uygulanan bir terapi metodudur. Şu anda en kuvvetli biçimde psikoterapötik bir araç olarak temsil edilmektedir. Lakin “kökenin” tıp alanında da yattığını unutmamak gerekir. Ve hipnozun günlük bir “tıbbi araç” olduğunu bulmak için tarihte hayli geriye gitmeye gerek yok. Baş Helim Dr. Örneğin, Bonne 1919’da şunları yazmıştı: “Ne yazık ki, narkotikten kurtulmanın en kıymetli yolu hekimler tarafınca epeyce az kullanılmaktadır: Hipnoz ve telkin terapisi. […] Tedavi edilemeyen, mesela ameliyat edilemeyen karsinomlar, sarkomlar yahut benzerleri durumunda ve ayrıyeten nevraljide telkin terapisi, hipnotik uyku ile yahut hipnotik uyku olmadan mükemmeller yaratır ve bilhassa kalp hastaları için, kalbe ziyan veren narkotik ve antiseptiklerden tasarruf sağlar.” Son derece tesirli, kolay denetim edilebilir ve inançlı gaz ve enjeksiyon anesteziklerinin yanı sıra ağrı denetimi ve denetimi için çok kuvvetli ilaçların geliştirilmesiyle, hipnoz hastanelerden ve beraberinde tabiplerin şuurundan giderek daha fazla itildi. Tıbbi hipnoz, günümüzde anestezi, ağır bakım, acil tıp, dahiliye, küçük ve orta ölçekli invaziv müdahaleler ve ağrı tıbbı alanında muhakkak en tesirli biçimde kullanılabilir.
Hipnoz ve transın şifa sistemi olarak kullanması neredeyse insanlığın kendisi kadar eskidir. Lascaux mağiçinden ünlü “şafttaki sahne” ile başlayarak Peder Gassner’ın şeytan çıkarması ve Franz Anton Mesmer’in manyetizması ile bugün kullanılan prosedüre kadar yani Milton Erickson’a kadar sürmektedir.
Hipnoz için yeni bir devir: Milton H. Erickson
“Sesim her yerde size eşlik ediyor. Anne babanızın, öğretmenlerinizin, oyun arkadaşlarınızın sesine, rüzgarın ve yağmurun sesine dönüşüyor.”
-Milton H.Erickson –
Bugün hipnozdan bahsetmiş olduğumizde, ister psikoterapötik ister tıbbi alanda olsun, her yerde onun ismi var. Milton Erickson genellikle
“modern hipnozun babası” olarak anılır ve hipnozun kullanılmasında önemli yenilikler ve değişiklikler getirmiştir.
Erickson’un hayatının bir tarifiyle başlamadan evvel, hikayelerle uğraşmada epey usta olduğundan ve terapötik çalışmalarında bunları çok derecede kullandığından, hayatını çevreleyen biroldukca mit bulunduğunu belirtmek gerekir.
Milton Hayland Erickson, 5 Aralık 1901’de Nevada, Aurum’da doğdu. Erickson’lar geniş bir aileydi ve Milton dokuz çocuktan ikincisiydi. Babası Albert Erickson, 1906’da bir çiftlik satın almaya karar verene kadar mahallî gümüş madeninde çalıştı, akabinde Erickson’lar Wisconsin, Lowell’a taşındı. Milton tüm çocukluğunu orada geçirdi ve terapi öykülerinin birçok bu periyoda ilişkin. O devirlerde uzun bir süre Erickson, önemli handikaplarla uğraş etmek zorunda kaldığı için “geride kaldığı” düşünülmüştür. Amusia’dan muzdaripti, yani sağlam duyu organlarına karşın ton yahut ritim dizilerini tanıyamama yahut bunları sonrasındasında bir daha üretememe sorunu yaşıyordu. Ayrıyeten renk körüydü. bakılırsabildiği tek renk koyu mordu. Bu da onun bu renkte giyinmeyi sevmesine, meskeninin neredeyse tamamının morla süslenmesine ve her vakit bu renkten armağan almayı sevmesine niye olmuştur. Lakin bu biçimdeın en berbat kısıtlılığı disleksisiydi ve bu ona “Sözlük” (Dictionary) lakabını kazandırdı, zira sözlükte bir söz aradığında, her vakit A ile başlamak ve daha sonra o söze kadar ilerlemek zorundaydı. 1919’da Wishfield Lisesi’nden mezun olduktan kısa bir süre daha sonra, bir daha sonraki mukadderat darbesini yaşadı. Poliomyelit hastalığına yakalandı, komaya girdi ve kısa bir süre için Milton hastalıktan kurtulamayacak üzere görünüyordu. Fakat üç gün daha sonra tekrar uyandı lakin büsbütün felç oldu. Erickson, hastalığının sonrasındasında bir terapist olarak kullanacağı temel ögelerin birçoklarını öğrenmesine büyük ölçüde katkıda bulunduğunu tekraren vurguladı. Erickson’un belgelenmiş sayılabilecek kimi hikayeleri bu periyoda aittir. En biçimlendirici olanlarından biri de bu noktada özetlemek gerekirse anlatılmalıdır: Erickson’un annesi ve babası tarlada çalışmak için ayrılmadan evvel, Milton’la takılmayı, onunla konuşmayı ve onu gündüz sallanan sandalyesinde sallamayı alışkanlık haline getirmişlerdi. Sallanırken, bakış açısının değişmesiyle penceresinden dışarıyı da gorebiliyordu. Bir gün o denli oldu ki Erickson’ın anne babası onlar konuttan çıkmadan Erickson’u görmeye gelmediler. Ancak bu devirden fazlaca keyif aldığı ve sahiden pencereden dışarı bakmak istediği için, her gün sallanmak üzere ağır bir biçimde hayal etmeye başladı. bir süre daha sonra sallanan sandalyenin hareket etmeye başladığını fark etti. Burada açıkça ideomotor prensibini fark etti ve bundan daha sonra ağır hayal gücü ile felçli kaslarını bir daha harekete geçirmeye başladı. Bu yüzden günlerce eline baktı ve bir dirgen tutmanın nasıl bir his olduğunu hayal etti – ta ki kolu bu hareketi ideomotor olarak gerçekleştirene kadar. Erickson, terapi seanslarında bu periyoda ilişkin öbür bir kıssa kullanmayı severdi: Sallanan sandalyesinde felçli bir biçimde otururken, küçük kız kardeşlerinden biri yürümeyi öğreniyordu. O sırada yalnızca gözlerini hareket ettirebildiğinden, birinci adımları atmaya çalışan kız kardeşini izledi. olağanüstü bir müşahede gücüyle donatılmış, kendinizi ayakta tutmak için gerçek hareketleri yapmak için gereken her küçük şeyi tahlil etti. Bu tecrübesi terapilerinde ve hikayelerini öğretmede tekrar yine kullandı.
Bu neredeyse hayal bile edilemez zihinsel eğitim yardımıyla, neredeyse bir yıl daha sonra yine koltuk değneği üzerinde yürüyebildi, ondan sonrasında yalnızca yavaşça bir topallama kaldı. 1921’de psikoloji ve tıp alanındaki çalışmalarına Wisconsin Üniversitesi’nde başladı ve 1928’de psikoloji alanında yüksek lisans ve tıpta doktora derecesi ile mezun oldu. Çalışmaları sırasında hipnozla birinci sefer psikiyatrist Clarke L. Hull’un öğrencilerin önünde hipnoz gösterisi yaptığını gördüğünde tanıştı. Mevzuyu incelemeye başladı, Hull’un ile bir seminere katıldı ve mezun olduğu vakit tanıdığı yüzden çok insanı hipnotize etmişti.
1928’den itibaren Erickson çeşitli kliniklerde psikiyatrist olarak çalıştı, 1942’den 1948’e kadar tıp fakültesinde Detroit, Michigan’daki Wayne Eyalet Üniversitesi psikiyatri kürsüsündeydi. 1949’da, sıhhat niçinleriyle, vefatına kadar yaşadığı Arizona, Phoenix’e taşındı ve artık neredeyse efsanevi öğretim seminerlerini sonuna kadar düzenlediği özel muayenehane işletti. Phoenix’teki evindede birçok mor mobilyalar ve aksesuarlarla döşenmişti. Fakat hepsinden öte, Erickson’ın terapileri ve seminerleri için de kullandığı ofisi, tedavi emelli kullanmayı her vakit bildiği kimi vakit tuhaf objelerle doluydu. Erickson ayrıyeten Amerikan Klinik Hipnoz Derneği’nin kurucu üyesi ve lideri ve American Journal of Clinical Hypnosis’in kurucu ortağı ve editörüydü.
Bugün hipnoterapistler içinde ünlü olan Squaw Peak (hem de Piestewa Peak olarak da bilinir) Phoenix’te bulunmaktadır. Erickson, Phoenix Dağları Müdafaa Alanı’nın bir kesimi olan bu dağı hastalarının motivasyonunu test etmek için kullanırdı. Bir hasta randevu almak için Erickson’ı aradığında yaptığı birinci şey onu Squaw Peak’e göndermek olurdu. Bu dağ yalnızca 795 metre yüksekliğinde olduğundan ve eğitimsiz bir kişi olarak tırmanmak 90 dakikadan az sürdüğünden, Erickson bunun her hasta için aşılabilmeye uygun olarak görürdü. Bu “nazaranv”e ek olarak bununla birlikte geliştirdiği “seeding” prosedürünü kullanarak terapiye başlamıştır. Hastanın durumu ve sıkıntısıyla örtüşen, birinci bakışta büsbütün alakasız görünen, lakin onlara daha dikkatli bakıldığında (bilinçdışı süreç için) mutlaka tahliller üretebilecek hastasına mahsus küçük cümleler kulanmaya başlardı. Erickson bunu, hastayla birinci seansta üzerinde çalışılacak bir “filizlenmiş tohum” elde etmek için yapıyordu. Erickson bunu, hastayla birinci seansta üzerinde çalışılacak bir “filizlenmiş tohum” elde etmek için yapıyordu. Squaw Peak dağına çıkmak yalnızca motivasyonu test etmekle kalmıyordu, bununla birlikte bilinçdışı tohumlama (seeding) olarak işe yarıyordu. Bir hasta tırmanışta ustalaştığında, terapi için Erickson’a gelebilirdi. Erickson’un terapi seansları, bugün alışıldığı üzere muhakkak 45-50 dakika ile sonlu değildi, beraberinde birkaç saat de sürebilirdi. Erickson’ın meblağları da hastanın finansal imkanlarına nazaran değişiyordu.
İlk seansta hasta, Erickson’un kendisi tarafınca geliştirilen ve Erickson’ın her hasta hakkında makul bir vakitte gereksinim duyduğu akla gelebilecek her türlü bilgiye sahip olacağı biçimde tasarlanmış epey sayfalı bir anket doldurması gerekiyordu. Bu gerçeğe daha yakından bakarsanız, kelam konusu kişi hakkında neredeyse her şeyi bildiği için Erickson’un kimi vakit dahiyane terapi konseptlerini nasıl geliştirebildiği netleşir. Erickson buna bugün denildiği üzere “Rapport” demedi, ” establishing a Yes-Set “tan bahsetti. “Rapport” terimi sonrasındasında John Grinder tarafınca eklendi.
Peki Klasik Hipnoz nedir?
Klasik Hipnoz Birden fazla insanın hipnozdan anladığı şey klasik hipnoz ya da başka ismi ile direktif hipnozdur. Burada Hipnoz Uzmanı danışana (hipnotize olana) direkt telkinlerde bulunur. Uzun vadede, bu tip hipnoz insanların yalnızca %20’sinde işe fayda. Yani bu epey umut verici değil. Klasik hipnozun dışında Amerikalı Psikiyatrist Milton Erickson tarafınca kuramsallaştırılan çağdaş hipnoz ya da öteki ismiyle direktif olmayan hipnoz vardır. Hipnozun daha dolaylı olarak (direktif olmayan) yani ötekinin içsel süreç sistemini keşfederek çalışan ve bu biçimdece fazlaca daha derin ve kalıcı değişiklikler meydana getirebilen çağdaş hipnoz usulü Almanya ve öteki batılı ülkelerde Psikoterapi sistemi olarak kullanılmaktadır. Yaklaşık 25 yıl öncesine kadar uygulanan klasik yani yönlendirici hipnoz, standart hipnotik prosedürlerle çalışır. Her danışan tıpkı biçimde transa alınır. Klasik hipnoz sisteminde ortasında, makul telkinler verilerek çalışılır (mesela, “tekrar asla sigara içmeyeceksiniz”). Öbür telkin örneği (“Tamamen rahatladınız”) yahut (“Rahatla!”, “Rahatladınız!”) üzere direkt telkinlerle çalışılır. Klasik hipnozda, hipnotize edilebilirliğin, standartlaştırılmış telkin edilebilirlik testleri ile ölçülebilen değişmez bir kişilik özelliği olduğu var iseyılır. Klasik, klasik hipnozun avantajı, öğrenmesinin nispeten kolay olması ve epey az ferdî hazırlık gerektirmesidir; dezavantajı, danışanların sadece nispeten küçük bir yüzdesinde kalıcı tesirler üretebilmesidir. Türkiye’de uygulanan ve pek fazlaca kurumda öğretilen işte bu klasik Hipnozdur. Erickson’ın hipnoterapisi (Modern Hipnoz, Çağdaş Hipnoterapi) Amerikalı hipnoterapist Milton Erickson’ın teknikleri Avrupa’da 1970’lerden beri bilinmektedir. Erickson, danışanlarını o kadar ustalıkla bir biçimde transa sokuyordu ki, nitelikli gözlemciler (hipnoz uzmanları) bile Erickson’un transı nasıl başlatmış olduğunı ve kullandığını birinci başta zar sıkıntı anlayabiliyordu. Erikson danışanın ferdi gereksinimlerine bakılırsa uyarlanmış dolaylı telkinlerle, kasıtlı baş karışıklığı ve hipnotik metaforlar ve kıssalar üzerinde çalıştı. Çağdaş Erickson’un teknikleri ile, günümüzde şimdi her danışanı, birden fazla terapötik gaye için kullanılabilecek bir transa sokabiliriz. Hipnoz’un çeşitli kullanım alanları Psikoterapide hipnozun nispeten sıradan bir uygulaması, onu bir gevşeme tekniği olarak kullanmaktır. Örneğin, bir hipnoterapist hastayı rahatlatıcı bir plaj ortamına sokabilir. Hipnotik gevşeme, mesela gerilim semptomlarını, kardiyovasküler hastalıkları, uyku bozukluklarını, psikosomatik bozuklukları tedavi etmek yahut tükenmişlik profilaksisi için kullanılabilir. Hipnotik travma terapisinde, danışanın kendisini işgal eden dayanılmaz hislerden ayırma yeteneği güçlendirilebilir ve sonrasındasında gerekirse travmanın dissosiyatif bir biçimde kademeli olarak bütünleşmesi sağlanabilir.
Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye
Türkiye’de ego state terapi çalışmaları, “John Watkins Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye®” kurucusu, Abdullah ÖZER tarafınca yürütülmektedir. Ego State Terapi eğitimininde EGO-STATE-THERAPIE DEUTSCHLAND (EST-DE) “Almanya Ego State Terapi” eğitim programı uygulanmaktadır. John Watkins Ego State Terapi Enstitüsü Türkiye®(TESCİL NO 2021 067362 TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU) 2021 yılında İzmir’de kurulmuştur. Abdullah ÖZER Ego State Terapi eğitimini Almanya’da almış ve Almanya Ego State Terapi Birliği tarafınca akredite bir Ego State Terapistidir. Abdullah ÖZER ayrıyeten Ego State Therapy International (ESTI) tarafınca akredite olmuş milletlerarası onaylı Ego State Terapisitidir. Abdullah ÖZER hem Almanya’da hem Memleketler arası arenada Türkiye’yi temsil eden birinci ve tek akrediteli Ego State Terapistidir. Kurucu Lideri olduğu Ego State Terapi Enstitüsü’nde eğitmen olarak Ego State Terapi eğitimleri vermektedir.
Yayınlanan yazılar kaynak göstermeden, müsaadesiz kullanılması, kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Yapıtları Maddesine nazaran kabahattir. Yayınlanan yazılar, makaleler, haberler kaynak gösterilerek içeriği değiştirilmemek kaidesiyle yayınlanmasına müsaade verilmektedir.
Abdullah ÖZER
Sosyal Çalışmacı, Bilim Uzmanı (Klinik Psikoloji)
Eğitimini almış olduğu Psikoterapi Ekolleri:
- Focusing (DFI)
- Pozitif Psikoterapi (WAPP)
- Psikodinamik Psikoterapi (CSU)
- Ego State Terapi (EST-DE/ESTI)
- Ericksonian Psikoterapi (M.E.G.-DE)
- Logoterapi ve Varoluşçu Tahlil (VFI-Wien)