Bir taraftan doğduğum topraklara adım atacak olmanın, başka taraftan tarihin en gizemli bölgelerinden Ani Ören Yeri’ni bir kere daha nazarancek olmanın heyecanıyla sarmalanmış vücudum. Doğu Ekspresi’nin penceresinden dağlara, taşlara, akarsulara, derelere bakarken dalıp gidiyorum hayallere. Anadolu bir öbür görünüyor ay yıldız damgalı tren penceresinden… Uçsuz bucaksız bir görünüm, mükemmel bir tabiat, yemyeşil bir ırmak, kıvrıla kıvrıla yanı başımızdan akıp gidiyor. Anadolu topraklarını arşınlayan, süzüle süzüle giden trenlerin taşıdığı yalnızca insan ya da eşya değil… Hisleri; hasretleri, sevdaları, ayrılıkları, kavuşmaları, kaç nice yaşanmışlıkları taşıyor demir ağların üzerinde; yıllardır bıkmadan, usanmadan… Kış mevsiminin bizlere bahşettiği en hoş şeylerden biri, bembeyaz örtüsüyle, etrafımızda oluşturduğu büyüleyici ve masalsı manzaralar…
Bu süper manzaraların en yanlışsız adreslerinden biri de serhat kenti Kars olağan olarak. Seyahat literatüründe artık bir doğu klasiği haline gelen Kars; kent mimarisiyle, Çıldır Gölü’yle ve UNESCO Dünya Mirası Ani Ören Yeri’yle fotoğraf tutkunları için de vazgeçilmez adreslerden artık. Ben de bu kere Kars seyahatimi (üyesi olduğum) Angora Sinema ve Fotoğraf Topluluğu ile gerçekleştirdim. Heyecanlı ve his yüklü bir seyahatin sonunda birinci günkü durağımız, Ani Ören Yeri… Ülkemizin doğusunda, gündoğumunun birinci yaşandığı yerlerden biri olan Ani’de güneş bir öbür parlıyor. Karların üstündeki kristaller, gündüz yıldızları üzere göz kamaştırıyor. Dörtgen ve daire planlı, yüksekliği 8 metreye kadar ulaşan burçlarla güçlendirilmiş, 4.500 metre uzunluğundaki görkemli surlar karşılıyor bizi. Ani Antik Kenti, Kars vilayet merkezine 42 kilometre arada, Türkiye-Ermenistan hududuna yakın Arpaçay Nehri’nin batı yakasında, volkanik bir tüf katmanı üzerinde kurulmuş bir ortaçağ kenti. 2016’da UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alındı.
Ani’de batı surlarını ardınıza alarak fotoğraf çektiğinizde, görkemli ve şık görünümüyle kadraja giren en kıymetli yapı kentin kuzeybatısındaki sekizgen kubbeli Abukhamrents (Aziz Krikor) Kilisesi.
Urartular kurdu
Kaynaklarda Ani kentinin Urartular tarafınca kurulduğu belirtiliyor. Tarihinin, MÖ 8’inci yüzyıla dayandırıldığını ve kentin ortasındaki birtakım arkeolojik bulgulara goreyse buradaki varoluşun MÖ 2000’li senelera kadar gdolayıldüğünü görüyoruz. Bunlar da gösteriyor ki bir tarih fışkırıyor adeta bu topraklardan. Birçok medeniyetin izlerine rastlıyoruz attığımız her bir adımda, gördüğümüz her bir görkemli yapıda. Ani, hem bir din birebir vakitte bir ticaret kenti olmuş tarih boyunca. İskitler, Persler, Makedonlar, Sasaniler, Bagratlılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar üzere birfazlaca medeniyete mesken sahipliği yapmış.
Yüzsenelerca doğal afetlere, dış müdahalelere karşı çaba veren bu topraklar ve üstündeki onlarca eser, her şeye karşın ayakta kalabilmenin haklı gururunu yaşıyor. Tarihi alanda kâh bir sokak, kâh bir çarşı, kâh bitişik inşa edilmiş konutların ve yapıtların önünden geçerken adeta büyüleniyoruz. kimi vakit savaşlar, kimi vakit sarsıntılar, hatta kimi vakit sorumsuz eller öylesine sarsmış, öylesine tahribata yol açmış ki, gördüklerimiz karşısında sükutu hayale kapılıyoruz. Büyük Kadetral ile Aziz Prkich (Keçel Kilisesi) yaşadıkları hasarın ağır izlerini taşıyor hâlâ… Yıldırım düşmesiyle yarısını kaybetmiş Keçel Kilisesi’nin yarı harabe görünümü, vücudumuzu hüzünle kaplasa da beraberinde direnmenin ne derece kıymetli olduğunu iliklerimize kadar hissettiriyor. Her şeye karşın onları bedelli kılmak, ölümsüzleştirmek üzere, parmaklarımız soğuğa aldırmadan deklanşöre basıyor durmaksızın…
Anadolu’da birinci Türk mescidi
Ani’nin her bir köşesi, her bir yapıtı bir fotoğraf durağı ve platosu adeta… Batı surlarını ardınıza alarak panoramik fotoğraf çektiğinizde, görkemli ve şık görünümüyle kadraja giren en değerli yapılardan biri, kentin kuzeybatısındaki sekizgen kubbeli, güney cephe duvarındaki oyma tekniğiyle yapılmış güneş saatiyle ve sıra dışı mimarisiyle bir çok ilgi bakılırsan Abukhamrents (Aziz Krikor) Kilisesi… Bir öteki yapı; Ebul Menucehr Mescidi. Ani Ören Yeri’nin Selçuklular tarafınca fethedilmesinden daha sonra 1072’de inşa edilmiş. Anadolu’daki birinci Türk mescidi olarak biliniyor. Hâkim pozisyonuyla, mescide bitişik olarak inşa edilen 99 basamaklı taş minaresiyle, Ermenistan’a ve Arpaçay’a bakan pencereleriyle hayranlık uyandıran yapı, fotoğraf tutkunlarının da büyük keyif aldığı, Ani’nin en hoş yapıtlarından biri…
Panoramik fotoğrafın kadrajına giren Ani Ören Yeri’nin en büyük ve en değerli yapılarından biri de Büyük Katedral (Fethiye Camisi). Kırmızı renkli tüf taşından inşa edilen Büyük Katedral, şık kolonlarıyla, oymalı, kabartmalı, çerçeveli, ince uzun pencereleriyle harika görünüyor. Katedralin Türk tarihi için en kıymetli özelliğiyse, Sultan Alparslan’ın 1064’te Ani kentini fethetmesinden daha sonra mescide çevrilmesi ve fetih namazının burada kılınması… Mağrur duruşu göz kamaştırıyor. Bilhassa zelzeleler niçiniyle hasar görmüş bu nadide yapıtın ayakta kalabilmesi için yapılan demir profil destekler, yapıtın hoşluğunu gölgeliyor. Umarım tez vakitte restore edilerek bu süper eser bir daha eski günlerindeki ihtişamına kavuşturulur. Kentin en dikkati çeken yapılarından Selçuklu Kervansarayı, Arpaçay Nehri’ne hâkim pozisyonuyla Genç Kızlar Kilisesi, bazalt taş bloklardan yapılan Anadolu’daki birinci Zerdüşt ateşgedesi (arasında sönmeyen ateş yanan tapınak) ve Sultan Sarayı alanda görülmesi gereken öteki yapıtlardan kimileri… Ani Ören Yeri’nin bana bakılırsa en nadide ve sembol yapıtlarından biri de Tigran Honents Kilisesi. 1215’te Anili bir tüccar olan Tigran Honents tarafınca inşa edilmiş. Bilhassa iç cephe duvarları ve kubbesinde Hz. İsa’nın doğumundan vefatına kadar hayatını husus alan freskler hayranlık uyandırıyor. Renkli ve fotoğraflı duvarları niçiniyle de halk içinde ‘Resimli Kilise’ olarak da isimlendirilmekte.
Bu süper manzaraların en yanlışsız adreslerinden biri de serhat kenti Kars olağan olarak. Seyahat literatüründe artık bir doğu klasiği haline gelen Kars; kent mimarisiyle, Çıldır Gölü’yle ve UNESCO Dünya Mirası Ani Ören Yeri’yle fotoğraf tutkunları için de vazgeçilmez adreslerden artık. Ben de bu kere Kars seyahatimi (üyesi olduğum) Angora Sinema ve Fotoğraf Topluluğu ile gerçekleştirdim. Heyecanlı ve his yüklü bir seyahatin sonunda birinci günkü durağımız, Ani Ören Yeri… Ülkemizin doğusunda, gündoğumunun birinci yaşandığı yerlerden biri olan Ani’de güneş bir öbür parlıyor. Karların üstündeki kristaller, gündüz yıldızları üzere göz kamaştırıyor. Dörtgen ve daire planlı, yüksekliği 8 metreye kadar ulaşan burçlarla güçlendirilmiş, 4.500 metre uzunluğundaki görkemli surlar karşılıyor bizi. Ani Antik Kenti, Kars vilayet merkezine 42 kilometre arada, Türkiye-Ermenistan hududuna yakın Arpaçay Nehri’nin batı yakasında, volkanik bir tüf katmanı üzerinde kurulmuş bir ortaçağ kenti. 2016’da UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alındı.
Ani’de batı surlarını ardınıza alarak fotoğraf çektiğinizde, görkemli ve şık görünümüyle kadraja giren en kıymetli yapı kentin kuzeybatısındaki sekizgen kubbeli Abukhamrents (Aziz Krikor) Kilisesi.
Urartular kurdu
Kaynaklarda Ani kentinin Urartular tarafınca kurulduğu belirtiliyor. Tarihinin, MÖ 8’inci yüzyıla dayandırıldığını ve kentin ortasındaki birtakım arkeolojik bulgulara goreyse buradaki varoluşun MÖ 2000’li senelera kadar gdolayıldüğünü görüyoruz. Bunlar da gösteriyor ki bir tarih fışkırıyor adeta bu topraklardan. Birçok medeniyetin izlerine rastlıyoruz attığımız her bir adımda, gördüğümüz her bir görkemli yapıda. Ani, hem bir din birebir vakitte bir ticaret kenti olmuş tarih boyunca. İskitler, Persler, Makedonlar, Sasaniler, Bagratlılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar üzere birfazlaca medeniyete mesken sahipliği yapmış.
Yüzsenelerca doğal afetlere, dış müdahalelere karşı çaba veren bu topraklar ve üstündeki onlarca eser, her şeye karşın ayakta kalabilmenin haklı gururunu yaşıyor. Tarihi alanda kâh bir sokak, kâh bir çarşı, kâh bitişik inşa edilmiş konutların ve yapıtların önünden geçerken adeta büyüleniyoruz. kimi vakit savaşlar, kimi vakit sarsıntılar, hatta kimi vakit sorumsuz eller öylesine sarsmış, öylesine tahribata yol açmış ki, gördüklerimiz karşısında sükutu hayale kapılıyoruz. Büyük Kadetral ile Aziz Prkich (Keçel Kilisesi) yaşadıkları hasarın ağır izlerini taşıyor hâlâ… Yıldırım düşmesiyle yarısını kaybetmiş Keçel Kilisesi’nin yarı harabe görünümü, vücudumuzu hüzünle kaplasa da beraberinde direnmenin ne derece kıymetli olduğunu iliklerimize kadar hissettiriyor. Her şeye karşın onları bedelli kılmak, ölümsüzleştirmek üzere, parmaklarımız soğuğa aldırmadan deklanşöre basıyor durmaksızın…
Anadolu’da birinci Türk mescidi
Ani’nin her bir köşesi, her bir yapıtı bir fotoğraf durağı ve platosu adeta… Batı surlarını ardınıza alarak panoramik fotoğraf çektiğinizde, görkemli ve şık görünümüyle kadraja giren en değerli yapılardan biri, kentin kuzeybatısındaki sekizgen kubbeli, güney cephe duvarındaki oyma tekniğiyle yapılmış güneş saatiyle ve sıra dışı mimarisiyle bir çok ilgi bakılırsan Abukhamrents (Aziz Krikor) Kilisesi… Bir öteki yapı; Ebul Menucehr Mescidi. Ani Ören Yeri’nin Selçuklular tarafınca fethedilmesinden daha sonra 1072’de inşa edilmiş. Anadolu’daki birinci Türk mescidi olarak biliniyor. Hâkim pozisyonuyla, mescide bitişik olarak inşa edilen 99 basamaklı taş minaresiyle, Ermenistan’a ve Arpaçay’a bakan pencereleriyle hayranlık uyandıran yapı, fotoğraf tutkunlarının da büyük keyif aldığı, Ani’nin en hoş yapıtlarından biri…
Panoramik fotoğrafın kadrajına giren Ani Ören Yeri’nin en büyük ve en değerli yapılarından biri de Büyük Katedral (Fethiye Camisi). Kırmızı renkli tüf taşından inşa edilen Büyük Katedral, şık kolonlarıyla, oymalı, kabartmalı, çerçeveli, ince uzun pencereleriyle harika görünüyor. Katedralin Türk tarihi için en kıymetli özelliğiyse, Sultan Alparslan’ın 1064’te Ani kentini fethetmesinden daha sonra mescide çevrilmesi ve fetih namazının burada kılınması… Mağrur duruşu göz kamaştırıyor. Bilhassa zelzeleler niçiniyle hasar görmüş bu nadide yapıtın ayakta kalabilmesi için yapılan demir profil destekler, yapıtın hoşluğunu gölgeliyor. Umarım tez vakitte restore edilerek bu süper eser bir daha eski günlerindeki ihtişamına kavuşturulur. Kentin en dikkati çeken yapılarından Selçuklu Kervansarayı, Arpaçay Nehri’ne hâkim pozisyonuyla Genç Kızlar Kilisesi, bazalt taş bloklardan yapılan Anadolu’daki birinci Zerdüşt ateşgedesi (arasında sönmeyen ateş yanan tapınak) ve Sultan Sarayı alanda görülmesi gereken öteki yapıtlardan kimileri… Ani Ören Yeri’nin bana bakılırsa en nadide ve sembol yapıtlarından biri de Tigran Honents Kilisesi. 1215’te Anili bir tüccar olan Tigran Honents tarafınca inşa edilmiş. Bilhassa iç cephe duvarları ve kubbesinde Hz. İsa’nın doğumundan vefatına kadar hayatını husus alan freskler hayranlık uyandırıyor. Renkli ve fotoğraflı duvarları niçiniyle de halk içinde ‘Resimli Kilise’ olarak da isimlendirilmekte.