Antik kentlerin etrafa saçılmış kırık ve boz renkli taşlarına bakarken periyodunun güçlü ve renkli hayatını hayalinizde canlandırmanız güç olabilir. halbuki o çağlarda heykellerin gözleri renkli, dudakları pembe, hatta tüm bedenleri çeşitli şeftali tonlarındaki cilt renkleriyle boyanır, yollar rengârenk mozaiklerle kaplanırmış… Yıkılmış kentleri bugün tabiat, serpiştirdiği yabani otlar ve çiçeklerle renklendiriyor ya da mermer fresklere işlenmiş bitki motifleri onlara hayat veriyor.
Birinci nü bayan heykeli
MÖ 4’üncü yüzyılda dünyanın merkezi sayılan birkaç kentten biri olan Datça’nın antik Knidos kentini, aromaterapi uzmanı hekim arkadaşım Müge Uğurlu ile gezdik. Renkli yabani çiçeklerin, vızıldayan böceklerin ve bu bölgeye ilişkin hoş kokulu otların içinden geçtik. Antikçağlarda, hayli uzun yıllar yalnızca adamların gerçek boyuttaki nü heykelleri yapılırken, ‘tarihin birinci gerçek insan boyutundaki nü bayan heykeli’ burada yapılmış. Başında saç bandı ve kolunda bir bilezikten öbür şey olmayan Knidos Afroditi tapınağın ortasına yerleştirilmiş. Birden çok kapı yapılmış ki ziyaretçiler buraya farklı yerlerden girdiklerinde heykeli farklı bir açıdan görüp ona bir daha hayran kalabilsinler. Heykelin gerçeği bugüne ulaşmamış lakin kopyaları ‘Knidos Afroditi’ ismiyle Vatikan Müzesi ve Paris Louvre Müzesi’nde sergileniyor. Knidos’un ihtişamını simgeleyen bir öbür yapıtsa Knidos Aslanı. O, bugüne ulaşmış lakin maalesef çalınıp Londra British Museum’a gdolayılmüş. Rehberimiz bize fotoğrafını gösterdi. Üzerinde dekoratif bir süs ya da sürece yok, sade bir aslan heykeli… Lakin o kadar etkileyici bir proporsiyonu ve stilize edilmiş anatomisi var ki yalnızca orantısıyla hayranlık uyandırıyor. 11 ton tartısındaki aslanın bilhassa yüzündeki göz çukurları, burun, alın ve yelelerindeki yumrular derin ve birden çok açı oluşturuyor. Bunun farklı açılardan gelen güneş ışıklarıyla heykelin yüzünde, gün ortasında daima değişen, yeni bir dramatik söz yaratmak için tasarlandığı kestirim ediliyormuş. Bu tabirin mağrur, kuvvetli ve birtakım saatlerde korkutucu olabileceğini düşünüyorum. Vaktinde göz çukurları içine yerleştirilen -belki de camdan gözler- Knidos limanından uzaklara kim bilir ne kadar etkileyici ışık huzmeleri yayıyordu. Kentteki en sağlam kalıntılar, üzeri yaprak rölyefli sütunlar. Dışa gerçek adeta şemsiye üzere açılan bu iri, kuvvetli ve dekoratif yapraklar halbuki tarihte sütunları daha uzun ve sonsuz göstermek için yapılıyormuş.
Uzun ömrün da simgesi
Rölyeflerdeki yaprak, antikçağlarda uzun hayatı ve ölümsüzlüğü simgeleyen, bizim coğrafyamıza ilişkin bir bitki olan kenger yaprağı. Efsaneye bakılırsa heykeltıraş Callimachus, küçük bir kızın mezarı başında hasır bir sepet görüyor. İçinde küçük kızın oyuncakları var ve yağmurdan korumak için üzerini yassı bir taşla kapatmışlar. Kuvvetli hava şartlarını seven kenger kısa müddette sepetin üzerini kaplayıp hasır örgünün içine dolarak sepetle bütün olmuş. Onları ölümsüzleştirmiş. Heykeltıraş Callimachus, bu görüntüden ilham alarak kenger yapraklarıyla süslenen Korint tertibini bulmuş. Biroldukca medeniyette ölümsüzlüğü ve uzun hayatı sembolize eden kenger, ününü yalnızca mitolojik kıssalara borçlu değil. İçinde fazlaca ağır tuz var; daima insanın ve besinlerin ömrünü uzatan antiseptik, ağrı kesici ve nem giderici olarak kullanılmış. Hatta evvelce yiyecekleri kenger yapraklarına sarıp saklarlarmış. Tabip arkadaşım Müge, bu etrafta antikçağlardan beri efsanesi ölümsüzlük ve uzun ömür vaat eden çok daha öbür bitkilerin olduğunu da söylemiş oldu. örneğin immortelle yani ‘ölmezçiçek’ bu etrafta yetişen bir öteki bitki. Biz de otomobilimize atlayıp günü ölmezçiçeği tarlalarında bitiriyoruz.
Birinci nü bayan heykeli
MÖ 4’üncü yüzyılda dünyanın merkezi sayılan birkaç kentten biri olan Datça’nın antik Knidos kentini, aromaterapi uzmanı hekim arkadaşım Müge Uğurlu ile gezdik. Renkli yabani çiçeklerin, vızıldayan böceklerin ve bu bölgeye ilişkin hoş kokulu otların içinden geçtik. Antikçağlarda, hayli uzun yıllar yalnızca adamların gerçek boyuttaki nü heykelleri yapılırken, ‘tarihin birinci gerçek insan boyutundaki nü bayan heykeli’ burada yapılmış. Başında saç bandı ve kolunda bir bilezikten öbür şey olmayan Knidos Afroditi tapınağın ortasına yerleştirilmiş. Birden çok kapı yapılmış ki ziyaretçiler buraya farklı yerlerden girdiklerinde heykeli farklı bir açıdan görüp ona bir daha hayran kalabilsinler. Heykelin gerçeği bugüne ulaşmamış lakin kopyaları ‘Knidos Afroditi’ ismiyle Vatikan Müzesi ve Paris Louvre Müzesi’nde sergileniyor. Knidos’un ihtişamını simgeleyen bir öbür yapıtsa Knidos Aslanı. O, bugüne ulaşmış lakin maalesef çalınıp Londra British Museum’a gdolayılmüş. Rehberimiz bize fotoğrafını gösterdi. Üzerinde dekoratif bir süs ya da sürece yok, sade bir aslan heykeli… Lakin o kadar etkileyici bir proporsiyonu ve stilize edilmiş anatomisi var ki yalnızca orantısıyla hayranlık uyandırıyor. 11 ton tartısındaki aslanın bilhassa yüzündeki göz çukurları, burun, alın ve yelelerindeki yumrular derin ve birden çok açı oluşturuyor. Bunun farklı açılardan gelen güneş ışıklarıyla heykelin yüzünde, gün ortasında daima değişen, yeni bir dramatik söz yaratmak için tasarlandığı kestirim ediliyormuş. Bu tabirin mağrur, kuvvetli ve birtakım saatlerde korkutucu olabileceğini düşünüyorum. Vaktinde göz çukurları içine yerleştirilen -belki de camdan gözler- Knidos limanından uzaklara kim bilir ne kadar etkileyici ışık huzmeleri yayıyordu. Kentteki en sağlam kalıntılar, üzeri yaprak rölyefli sütunlar. Dışa gerçek adeta şemsiye üzere açılan bu iri, kuvvetli ve dekoratif yapraklar halbuki tarihte sütunları daha uzun ve sonsuz göstermek için yapılıyormuş.
Uzun ömrün da simgesi
Rölyeflerdeki yaprak, antikçağlarda uzun hayatı ve ölümsüzlüğü simgeleyen, bizim coğrafyamıza ilişkin bir bitki olan kenger yaprağı. Efsaneye bakılırsa heykeltıraş Callimachus, küçük bir kızın mezarı başında hasır bir sepet görüyor. İçinde küçük kızın oyuncakları var ve yağmurdan korumak için üzerini yassı bir taşla kapatmışlar. Kuvvetli hava şartlarını seven kenger kısa müddette sepetin üzerini kaplayıp hasır örgünün içine dolarak sepetle bütün olmuş. Onları ölümsüzleştirmiş. Heykeltıraş Callimachus, bu görüntüden ilham alarak kenger yapraklarıyla süslenen Korint tertibini bulmuş. Biroldukca medeniyette ölümsüzlüğü ve uzun hayatı sembolize eden kenger, ününü yalnızca mitolojik kıssalara borçlu değil. İçinde fazlaca ağır tuz var; daima insanın ve besinlerin ömrünü uzatan antiseptik, ağrı kesici ve nem giderici olarak kullanılmış. Hatta evvelce yiyecekleri kenger yapraklarına sarıp saklarlarmış. Tabip arkadaşım Müge, bu etrafta antikçağlardan beri efsanesi ölümsüzlük ve uzun ömür vaat eden çok daha öbür bitkilerin olduğunu da söylemiş oldu. örneğin immortelle yani ‘ölmezçiçek’ bu etrafta yetişen bir öteki bitki. Biz de otomobilimize atlayıp günü ölmezçiçeği tarlalarında bitiriyoruz.