Nazilli-Bozdoğan içindeki Esenköy’e varıp konak uzaktan göründüğünde durdum… Yanımdakilere gösterdim. Her şeyi bekliyorlardı lakin bu biçimde bir şeyi değil sanırım! Hayret nidaları dolaştı otomobilin ortasında. Navigasyona Arpazbeyler Konağı diye yazdığınızda sizi kapısına kadar gdolayıyor. Büyük bir heyecanla iniyoruz otomobilden. Kule o denli yüksek ki! bu biçimde bir yapının bir Ege köyünde ne işi olabilir? Taş kuleye hakikat ilerlerken sol tarafta ahşap bir konak daha görüyorum. Burası hakkında yaptığım araştırmalarda konaktan hiç bahsedilmiyordu.
Tavanlardaki süslemeler, kapıların kenar bezemeleri o denli harika ki! Üst katta, birbirinden hoş üç oda var.
Büyük bir merakla tırmandığım birinci merdivenler tıpkı şövalye şatolarındaki üzere demir bir kapıya çıkıyor. İtip açıyorum bu ağır, yorgun kapıyı. Direnmeden açılıyor. İçerisi daha yıkık dökük. Yer döşemeleri artık çökmüş. Kapının arkasında merdivenler var fakat inançlı değil. İçeri girmekten vazgeçip ahşap konağa yanlışsız ilerliyorum. Orası nispeten daha sağlam. Güya birinin konutuna müsaadesiz girmiş üzereyiz ancak terk edilmiş olduğu da o kadar aşikâr ki. Kıssasını bilmeyince insan bir mana veremiyor bu duruma. Tavanlardaki süslemelere gözüm kayıyor daha sonra. Hele kapıların kenar bezemeleri o denli mükemmel ki! Neler yaşandı burada? Ne oldu? Üst kattaki birbirinden hoş üç oda, her biri farklı. ‘Sırlar Odası’ üzere konut. ‘Çoktan yağmalanmış olması gerekirdi’ diye düşünüyorum. Köylülerden düzgün bir bilgi alamıyoruz fakat yapının Nazilli Belediyesi’ne bağışlandığını söylüyorlar. Konağı bağışlayan aile de Nazilli’de yaşıyormuş.
‘Yakarız konakları’
Seyahatimiz bitince uzun bir süre araştırdım. Arpaz Köyü yani Esenköy, Karyalılardan kalma Harpassa Kalesi’nin eteklerine konseyi. Konağı yaptıran Hacı Hasan Bey’in yanında çalışan ırgat, beyin kızına âşık oluyor. Hacı Hasan Beyefendi kızını vermiyor, bir de dövdürüyor garibi. Dağa çıkmaktan öbür devası kalmayan kimsesiz ırgat da meşhur Atçalı Kel Mehmet Efe oluyor. Beyin konağını yakan, İstanbul’a baş tutan efeyle baş edemeyen Hacı Hasan Beyefendi Rodos’a sürülüyor. Cezası bitip dönerken de yanında Rodoslu taş çalışanlarını getirip kuleyi yaptırıyor. Bir anda aydınlanıyorum. Kule tam bir Rodos şatosu! Yanındaki konut Osmanlı motifleri taşıyor. İkisi yan yana fazlaca acayip bir şok yaşatıyor.
Öykü burada bitmiyor. Bu hadiselerden 80 yıl daha sonra torun Arpazlı Osman Ağa yıkılan Menderes Köprüsü’nü yaptırmayınca Çakırcalı Mehmet Efe köyü basıyor ve hop konak bir daha yakılıyor. Ege türküsünde geçen “Bize de derler Çakıcı, yakarız konakları” cümlesindeki yakılan konağın burası olması beni daha da etkiliyor… Yazıyı hazırlarken Nazilli Belediyesi’ni arıyorum. Ailenin konutla ilgilenen temsilcisi Engin Arpaz’ın numarasını veriyorlar; arıyorum çabucak. Geçen yıla kadar meskene bir teyze ve ailesi bakıyormuş. Bu niçinle yağmalanmamış. Ahşap konağa bahçe tarafınca girdiğinizde sağdaki kış odasıymış. Ortadaki gelin odası. Kule de hücum halinde ortasından hiç çıkmadan 3 ay yaşanabilecek biçimde yapılmış. Evvelce konuttan bir asma köprüyle kuleye geçiliyormuş lakin yıkılmış.
1986’da tarihi eser olarak tescil ettirilmiş ancak onarımıyla ilgilenen olmamış. Engin Hanım “Gitmediğim yer kalmadı” diye anlatıyor. Şu an 20 paylı olan konağı, 17 kişi belediyeye hibe etmiş. Eski Belediye Lideri Haldun Haluk Alıcık ve şimdiki Belediye Lideri Kürşat Engin Özcan bahsin takipçisi. Restore edilmesi için bütçesi hazır. Engin Hanım “Çocuklarım Arpaz soyadını taşıyor. Bu konağın aslına nazaran restore edilmesi en büyük dileğim” diyor. Tüm kalbimle tıpkı şeyi diliyorum. Bir daha sonraki kavuşmamızda yaraların sarılmış, gereken değer verilmiş olarak dimdik ayakta görmek üzere…
Tavanlardaki süslemeler, kapıların kenar bezemeleri o denli harika ki! Üst katta, birbirinden hoş üç oda var.
Büyük bir merakla tırmandığım birinci merdivenler tıpkı şövalye şatolarındaki üzere demir bir kapıya çıkıyor. İtip açıyorum bu ağır, yorgun kapıyı. Direnmeden açılıyor. İçerisi daha yıkık dökük. Yer döşemeleri artık çökmüş. Kapının arkasında merdivenler var fakat inançlı değil. İçeri girmekten vazgeçip ahşap konağa yanlışsız ilerliyorum. Orası nispeten daha sağlam. Güya birinin konutuna müsaadesiz girmiş üzereyiz ancak terk edilmiş olduğu da o kadar aşikâr ki. Kıssasını bilmeyince insan bir mana veremiyor bu duruma. Tavanlardaki süslemelere gözüm kayıyor daha sonra. Hele kapıların kenar bezemeleri o denli mükemmel ki! Neler yaşandı burada? Ne oldu? Üst kattaki birbirinden hoş üç oda, her biri farklı. ‘Sırlar Odası’ üzere konut. ‘Çoktan yağmalanmış olması gerekirdi’ diye düşünüyorum. Köylülerden düzgün bir bilgi alamıyoruz fakat yapının Nazilli Belediyesi’ne bağışlandığını söylüyorlar. Konağı bağışlayan aile de Nazilli’de yaşıyormuş.
‘Yakarız konakları’
Seyahatimiz bitince uzun bir süre araştırdım. Arpaz Köyü yani Esenköy, Karyalılardan kalma Harpassa Kalesi’nin eteklerine konseyi. Konağı yaptıran Hacı Hasan Bey’in yanında çalışan ırgat, beyin kızına âşık oluyor. Hacı Hasan Beyefendi kızını vermiyor, bir de dövdürüyor garibi. Dağa çıkmaktan öbür devası kalmayan kimsesiz ırgat da meşhur Atçalı Kel Mehmet Efe oluyor. Beyin konağını yakan, İstanbul’a baş tutan efeyle baş edemeyen Hacı Hasan Beyefendi Rodos’a sürülüyor. Cezası bitip dönerken de yanında Rodoslu taş çalışanlarını getirip kuleyi yaptırıyor. Bir anda aydınlanıyorum. Kule tam bir Rodos şatosu! Yanındaki konut Osmanlı motifleri taşıyor. İkisi yan yana fazlaca acayip bir şok yaşatıyor.
Öykü burada bitmiyor. Bu hadiselerden 80 yıl daha sonra torun Arpazlı Osman Ağa yıkılan Menderes Köprüsü’nü yaptırmayınca Çakırcalı Mehmet Efe köyü basıyor ve hop konak bir daha yakılıyor. Ege türküsünde geçen “Bize de derler Çakıcı, yakarız konakları” cümlesindeki yakılan konağın burası olması beni daha da etkiliyor… Yazıyı hazırlarken Nazilli Belediyesi’ni arıyorum. Ailenin konutla ilgilenen temsilcisi Engin Arpaz’ın numarasını veriyorlar; arıyorum çabucak. Geçen yıla kadar meskene bir teyze ve ailesi bakıyormuş. Bu niçinle yağmalanmamış. Ahşap konağa bahçe tarafınca girdiğinizde sağdaki kış odasıymış. Ortadaki gelin odası. Kule de hücum halinde ortasından hiç çıkmadan 3 ay yaşanabilecek biçimde yapılmış. Evvelce konuttan bir asma köprüyle kuleye geçiliyormuş lakin yıkılmış.
1986’da tarihi eser olarak tescil ettirilmiş ancak onarımıyla ilgilenen olmamış. Engin Hanım “Gitmediğim yer kalmadı” diye anlatıyor. Şu an 20 paylı olan konağı, 17 kişi belediyeye hibe etmiş. Eski Belediye Lideri Haldun Haluk Alıcık ve şimdiki Belediye Lideri Kürşat Engin Özcan bahsin takipçisi. Restore edilmesi için bütçesi hazır. Engin Hanım “Çocuklarım Arpaz soyadını taşıyor. Bu konağın aslına nazaran restore edilmesi en büyük dileğim” diyor. Tüm kalbimle tıpkı şeyi diliyorum. Bir daha sonraki kavuşmamızda yaraların sarılmış, gereken değer verilmiş olarak dimdik ayakta görmek üzere…