Anadolu bir dizi uygarlık üreten atölyeye benziyor. Bölgenin her noktasında enteresan varoluş kıssaları gizli… Rotayı bu hafta Antalya’nın kuzeybatısına çevirince o kıssalardan ikisine şahit oluyoruz. Birincisi 520 işaretli çiviyazısıyla Hititleri bile geride bırakan Luvilerin kenti Termessos. Kim bu Termessoslular? Sorunun karşılığı Antik Yunan’dan da evvel Anadolu’ya dokunan Luvilerde gizli. Günümüzden 4 bin 500 yıl evvel onlara “Işık ve gizemli deniz insanı” diyorlar. Artemis, Afrodit ve Kibele’ye isimlerini onlar veriyor. Büyük İskender’in ele geçiremediği iki kentten biri, burası. Makedonya Hükümdarı, 2 bin 500 yıl evvel 80 bin kişilik ordusunu Hindistan’a kadar taşıyor ancak Termessos duvarının arkasına geçiremiyor.
Kral Yolu yokuştur…
Güllük Dağı’nın vadisindeki kente düzayak giremiyorsunuz, Korkuteli yolundan bin 100 metre yükseğe tırmanmanız gerekiyor. Kent, antik yerleşimler içinde en dik yamaca sahip. Tepe yürüyüşünde dinlenebileceğiniz banklar mevcut. Çam ormanının ortasından geçerken, yolumuz evvel sur duvarlarına, akabinde İskender’in kumandanı Alketas’ın mezarına çıkıyor. Vadide epey sayıda askeri mezar var. Yivli sütunlar, kesme taşlar, 3 metrelik bloklar, tapınak sütunları ve devrik sütun tamburları her noktada dikkat çekiyor. Kentin üç farklı çağı niye bağımsız yaşadığını yürürken anlıyorsunuz. Roma periyodunda bile kendi sikkesini basıp kanununu yazan Solymi idaresi; kenti her daim kendine yeten bir devlet olarak yaşatmış. Solymi demişken, Güllük Dağı ismini o dönemde Anadolu rablerinden Solymos’tan alıyor. Kent halkı Luvi soyundan gelse de kendine Solymi diyor.
Güllük Dağı’nın vadisindeki Termessos’a düzayak giremiyorsunuz, Korkuteli yolundan bin 100 metre üste tırmanmalısınız.
Roma İmparatoru Hadrian döneminde yapılmış Artemis Tapınağı, bir katı ayakta kalmış Gymnasium, kubbeleri yıkık dükkânlarıyla sütunlu cadde, kanalizasyon şebekesi, birbirine bağlı beş sarnıç, agora ve yanındaki pazar meydanıyla Termessos bir dor mimarisi (Antik devrin sade, sütunları yivli ve sütun başları süslemesiz tarzı) kenti. Antalya Körfezi’ni nazarann antik tiyatro turist akınına uğrayan yerlerin başında geliyor. Tiyatro fonunu Antalya Körfezi, Solymos’un tepesi ve karlı Beydağları belirliyor. 2 bin 350 yıllık sütunlu galeriyi (stoa) geçerken Pisidya gençlerinin savaşa hazırlık bölgesini görüyoruz. Cirit, gülle, uzun atlama, seri koşular, çabucak akabinde girilen hamamlar ve daha sonrasında okulda öğretilen fizik, matematik, ideoloji… Final yürüyüşünde kentteki ‘kurucunun evi’ tabelası yıkık bir villaya çıkarıyor yolumuzu. Roma’dan daha sonrası yok, kalıntılarıyla yaşıyor…
Termessos’a Türk komşu
Antalya’nın kuzey sırtlarında birkaç saat ortasında gezilebilecek iki yapıttan oburu Konuttur Han. Selçuklu Hükümdarı I. İzzeddin Keykavus tarafınca yaptırılan 800 yıllık kervansaray, çağdaşı Kırkgöz Han’la tıpkı bölgede. Han, dört ana eyvanıyla Ortadoğu’da az rastlanan bir örneğe sahip… Dikdörtgen planlı yapıda duvarların tümü Termessos’taki üzere kesme ve moloz taş. Yarım futbol alanı uzunluğundaki açık avluyu her bir cephede eyvanlar tamamlıyor. 10 başka payandanın kullanıldığı kervansarayda bilhassa mermer taçkapı bir daha Selçuklu’ya has süslemelerle göz alıyor. Hanın kuvvetli olan tek noktası da burası. Lakin Termessos’tan 2 bin yıl daha sonra inşa edilmesine karşın ayakta kalamamış. Sultan ya da Kırkgöz hanları gördükten daha sonra biraz içiniz acıyarak geziyorsunuz. Taçkapısından avlusuna merakla çıkanları hayal kırıklığına uğratıyor. Her iki tarihi eser de Döşemealtı hudutları ortasında. Termessos için Denizli yolunun 24’üncü kilometresini geçip Güllük Ulusal Parkı’na girmeniz kâfi. Giriş fiyatı araç ve karavanlar için 12 lira, park 17.00’de kapanıyor. Antalya’ya 18 kilometre uzaklıktaki Konuttur Han’a girişse fiyatsız…
Kral Yolu yokuştur…
Güllük Dağı’nın vadisindeki kente düzayak giremiyorsunuz, Korkuteli yolundan bin 100 metre yükseğe tırmanmanız gerekiyor. Kent, antik yerleşimler içinde en dik yamaca sahip. Tepe yürüyüşünde dinlenebileceğiniz banklar mevcut. Çam ormanının ortasından geçerken, yolumuz evvel sur duvarlarına, akabinde İskender’in kumandanı Alketas’ın mezarına çıkıyor. Vadide epey sayıda askeri mezar var. Yivli sütunlar, kesme taşlar, 3 metrelik bloklar, tapınak sütunları ve devrik sütun tamburları her noktada dikkat çekiyor. Kentin üç farklı çağı niye bağımsız yaşadığını yürürken anlıyorsunuz. Roma periyodunda bile kendi sikkesini basıp kanununu yazan Solymi idaresi; kenti her daim kendine yeten bir devlet olarak yaşatmış. Solymi demişken, Güllük Dağı ismini o dönemde Anadolu rablerinden Solymos’tan alıyor. Kent halkı Luvi soyundan gelse de kendine Solymi diyor.
Güllük Dağı’nın vadisindeki Termessos’a düzayak giremiyorsunuz, Korkuteli yolundan bin 100 metre üste tırmanmalısınız.
Roma İmparatoru Hadrian döneminde yapılmış Artemis Tapınağı, bir katı ayakta kalmış Gymnasium, kubbeleri yıkık dükkânlarıyla sütunlu cadde, kanalizasyon şebekesi, birbirine bağlı beş sarnıç, agora ve yanındaki pazar meydanıyla Termessos bir dor mimarisi (Antik devrin sade, sütunları yivli ve sütun başları süslemesiz tarzı) kenti. Antalya Körfezi’ni nazarann antik tiyatro turist akınına uğrayan yerlerin başında geliyor. Tiyatro fonunu Antalya Körfezi, Solymos’un tepesi ve karlı Beydağları belirliyor. 2 bin 350 yıllık sütunlu galeriyi (stoa) geçerken Pisidya gençlerinin savaşa hazırlık bölgesini görüyoruz. Cirit, gülle, uzun atlama, seri koşular, çabucak akabinde girilen hamamlar ve daha sonrasında okulda öğretilen fizik, matematik, ideoloji… Final yürüyüşünde kentteki ‘kurucunun evi’ tabelası yıkık bir villaya çıkarıyor yolumuzu. Roma’dan daha sonrası yok, kalıntılarıyla yaşıyor…
Termessos’a Türk komşu
Antalya’nın kuzey sırtlarında birkaç saat ortasında gezilebilecek iki yapıttan oburu Konuttur Han. Selçuklu Hükümdarı I. İzzeddin Keykavus tarafınca yaptırılan 800 yıllık kervansaray, çağdaşı Kırkgöz Han’la tıpkı bölgede. Han, dört ana eyvanıyla Ortadoğu’da az rastlanan bir örneğe sahip… Dikdörtgen planlı yapıda duvarların tümü Termessos’taki üzere kesme ve moloz taş. Yarım futbol alanı uzunluğundaki açık avluyu her bir cephede eyvanlar tamamlıyor. 10 başka payandanın kullanıldığı kervansarayda bilhassa mermer taçkapı bir daha Selçuklu’ya has süslemelerle göz alıyor. Hanın kuvvetli olan tek noktası da burası. Lakin Termessos’tan 2 bin yıl daha sonra inşa edilmesine karşın ayakta kalamamış. Sultan ya da Kırkgöz hanları gördükten daha sonra biraz içiniz acıyarak geziyorsunuz. Taçkapısından avlusuna merakla çıkanları hayal kırıklığına uğratıyor. Her iki tarihi eser de Döşemealtı hudutları ortasında. Termessos için Denizli yolunun 24’üncü kilometresini geçip Güllük Ulusal Parkı’na girmeniz kâfi. Giriş fiyatı araç ve karavanlar için 12 lira, park 17.00’de kapanıyor. Antalya’ya 18 kilometre uzaklıktaki Konuttur Han’a girişse fiyatsız…